بهترين كاري كه دكتر زرگر (معاون آب وزارت نيرو) براي مهار بيابانزايي مي تواند بكند

سرانجام روز جهاني مقابله با بيابانزايي (17 ژوئن برابر با 28 خرداد87) كه باحضور مسئولين دست اندركار و مقامات محلي و كارشناسان و انديشمندان اين حوزه در مركز آموزش منابع طبيعي دكتر جوانشير كرج برگزار شده بود در نيمه همان روز تمام شد. اگر چه در برنامه تنظيمي، حضور دو وزير جهاد كشاورزي و نيرو يعني آقاي مهندس اسكندري و مهندس پرويز فتاح و همچنين رئيس سازمان حفاظت محيط زيست براي انجام سخنراني پيش بيني شده بود اما هيچيك از دو وزير نامبرده زحمت حضور در برنامه اين روز را كه مخصوصا با پديده خشكسالي هم روبرو شده است وحرفهاي بسياري هم براي گفتن داشتند بخود ندادند و معاونين خود را به اين جلسه فرستاده بودند. باز هم احسنت به خانم دكتر جوادي رياست محترم سازمان حفاظت محيط زيست كه مي توانم به جرئت بگويم بهترين سخنران امروز بودند. سخنرانان كليدي امروز به ترتيب آقاي دكتر شريفي رئيس سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور، خانم دكتر جوادي رئيس سازمان حفاظت محيط زيست ،آقاي دكتر خلقاني رئيس سازمان ترويج آموزش و تحقيقات جهاد كشاورزي و بلاخره آقاي دكتر زرگر معاون آب وزارت نيرو بودند بودند.

پس از خير مقدم و صحبت اقاي دكتر شريفي رئيس سازمان جنگلها و مراتع كشور،  خانم دكتر جوادي صحبت كردند ايشان برخلاف سايرين و بدون اينكه متن خود را از روي نوشته اي بخواند سخنراني خوب، كوتاه و گويايي در رابطه با بيابانزايي و تغييرات اقليمي و اثر آن بر منابع طبيعي و محيط زيست از جمله حيات وحش و آبزيان ايراد كرد. ايشان ضمن توضيحاتي در مورد آلودگي آب و هوا از جمله طوفانهاي گرد و غبار چند هفته اخير و همچنين خطراتي كه تالابها و پاركهاي محيط زيست را تهديد مي كنند به توافقنامه اي كه با وزارت نيرو در باره رها سازي آب مورد نياز براي جلوگيري از خشك شدن برخي از تالابها داشته اند،اشاره كرد.

اقاي دكتر خلقاني با ارايه تعدادي اسلايد در مورد امنيت غذايي و خشكي و خشكسالي و لزوم برنامه ريزي براي انجام پروژه هاي آبخوانداري سخنراني داشتند و اشاره اي نيز به برنامه هاي راهبردي سند چشم انداز 1404 جمهوري اسلامي ايران كردند

و سرانجام نوبت به اقاي زرگر معاون آب وزرات نيرو رسيد ايشان نيز با اشاره به برخي از مواد كنوانسيون مقابله با بيابانزايي در مورد وضعيت منابع اب و خشكسالي اخير صحبتهايي كردند و آمادگي خود را در بخش منابع اب براي مقابله با بيابانزايي اعلام كردند روي سخنم اما با اقاي دكتر زرگر است ايشان مي دانند كه  سفره‌هاي آب زيرزميني در اغلب دشت‌هاي كشور وضعيت مطلوبي ندارند. بر اساس آمار ارايه شده توسط وزارتخانه خودشان  حدود 6/74 ميليارد مترمكعب آب از طريق چاه‌ها، چشمه‌ها و قنوات از منابع آب زيرزميني كشور استحصال مي‌شود كه حدود60 درصد آب استحصالي از طريق بيش از چهارصد و پنجاه هزار حلقه چاه است. هرچند فقط 28درصد چاه‌هاي موجود كشور عميق است اما ميزان بهره‌برداري از اين چاه‌ها بيش از 69 درصد تخليه كل چاه‌هاي كشور را شامل مي‌شود و از كل تعداد چاه‌هاي موجود حدود 268 هزار حلقه در مناطق آزاد و190 هزار حلقه در مناطق ممنوعه حفر شده است. از سوي ديگر جديدترين آمار حاكي از آن است كه از 609 محدوده مطالعاتي، 225 محدوده ممنوعه اعلام و پيشنهاد ممنوعه شدن 45 محدوده ديگر نيز توسط شركت‌هاي آب منطقه‌اي كشور به وزارت نيرو ارائه شده‌ است. بررسي آمار و ارقام موجود از وضعيت بهره‌برداري آب‌هاي زيرزميني در حوزه‌هاي اصلي كشور نشان مي‌دهد كه در مقابل 7/57 ميليارد مترمكعب تخليه آب‌هاي زيرزميني حدود 7/50 ميليارد مترمكعب تغذيه صورت گرفته است. به عبارت ديگر، حدود 7 ميليارد مترمكعب بيش از ميزان تغذيه از آب‌هاي زيرزميني بهره‌برداري شده بطوري كه در اكثر نواحي كشور سطح سفره‌هاي آب زيرزميني به‌شدت افت نموده و تراز آن منفي است. همچنين خوب مي دانند كه سالانه حجم انبوهي از پساب‌هاي كشاورزي از طريق رودخانه‌ها و زهكش‌ها وارد منابع آبي كشور شده و زمينه آلودگي و شور شدن بسياري از منابع آبي كشور را فراهم نموده است. آمار و ارقام نشان مي دهد كه هر سال حدود ۲۰ ميليون تن فاضلاب تصفيه نشده به آب هاى داخلى، درياى خزر و خليج فارس سرازير مى شود و نزديك به ۱۶۳ رودخانه آلوده در كشور شناسايى شده كه 6۰ تا7۰ رودخانه بيشترين آلودگى را دارند. چند مورد بالا از جمله عولملي هستند كه به نوعي سبب بيابانزايي مي شوند بنا براين اگر آماده همكاري هستند بهترين همكاري براي جلوگيري از پديده بيابانزايي، انجام تمهيداتي در داخل وزارتخانه نيرو براي خروج از اين معضل است.

ازجله نکات جالب توجه مراسم امسال روز جهانی مقابله با بیابانزایی، یادآوری اصلاح واژه غلط بیابانزدایی توسط مجری برنامه(اقای اینانلو) بود. ایشان چندین بار ضمن معرفی سخنرانان تاکید داشتند به جای کلمه"بیابازدایی" باید از اصطلاح "مقابله با بیابانزایی" استفاده شود اما هر بار مجددا همان اصطلاح اشتباه در سخنرانی بیشتر سخنرانان بکار برده می شد و جالبتر اینکه بالاترین مقام متولی بیابانها چند بار از همان کلمه استفاده کرد.

                 در رابطه با روز جهانی مقابله با بیابانزایی ایجا را نیز بخوانید

مبارزه با بیابان‌زایی، سومین چالش زیست‌محیطی جامعه‌ جهانی-بخش فارسی صدای آلمان

                      مقالات کارگاه اقلیم و تخریب سرزمین- سازمان جهانی هواشناسی 

در روزگار قدیم كه عده انسانها بر سطح زمين كم بودند زيان و دستبردي كه آدمي به محيط زيست پيرامون خود وارد مي كرد در طول زمان وسيله خود طبيعت و محيط قابل جبران بود. درختان را قطع مي كرد اما اين تخريب آنقدر وسعت و دامنه نداشت كه نسل جنگل و بيشه اي را براندازد، بوته ها را مي كند و حيوانات را شكار مي كرد اما اين شكار و بوته كني به دليل كمي عدد انسانها آنقدر كم و محدود بود كه منتهي به قطع نسل نوعي از انواع نمي شد، از آبها مي گذشت و بر آنها مي نشست و آبها را آلوده مي كرد اما حجم اين فعاليت ها آنقدر نبود كه منتهي به بي استفاده  شدن آنها شود.

بمرور زمان كه افزايش جمعيت انساني رخ داد اين افزايش به نوعي از  بهره برداري محيط منتهي شد كه ديگر جبران آن بوسيله طبيعت ميسر نمي شد. اين انسان سرتا پا نيازمند طبيعت كه نيازمنديهاي اساسي موتور وجودش در شبانه روز به 20 متر مكعب هوا، 720 ليتر اكسيژن و 2.7 ليتر آب نياز دارد و آنقدر ضعيف است كه اگر چند لحظه هوا به او نرسد از بين خواهد رفت كوهها را مي تراشد، دشتها را بر مي كند، تركيب خاكها را برهم مي زند، جنگلها را مي برد و سرانجام محيط را به نحو دلخواه خود تغيير مي دهد و حاصل آن چيزي نيست جز تخريب و آلودگي محيط زيست. نتيجه اين كار تغييرات عظيمي است كه در شرايط طبيعي كره زمين در حال وقوع است، كه مهمترين آنها گرم شدن كره زمين است. اكنون جنگل ها و مراتع كه در تعديل آب و هوا و رطوبت خاك نقشي بسزا دارند، قبل از آنكه بتوانند احيا شوند نابود مي شوند. لاية ازن كه كره زمين را از گزند اثرات زيانبار اشعه ماوراي بنفش خورشيد محفوظ مي دارد روز بروز نازكتر مي شود و احتمال بروز انواع سرطانها را افزايش مي دهد. قدرت توليد مواد غذايي در سطح جهان به علت فرسايش خاك و بهره برداري بيروبه از زمين و آب در حال كاهش است و آثار آن كه همانا كمبود مواد غذايي است اكنون بيش از پيش نمايان شده است. درياچه ها ، رودخانه ها و حتي درياها در طي اين مدت تبديل به زباله دانهاي صنعتي و مراكز فاضلاب شده اند، صدها و بلكه هزاران گونه مختلف گياهي و جانوري كه در زندگي روي كره زمين با ما مشاركت داشته اند محو گرديده اند و متاسفانه انسان در بروز و ظهور اين عواقب ناگوار تخريب محيط زيست مقام نخست را دارد چرا كه با دست يافتن به ابزارها و تكنولوژيهاي پيشرفته، بر محيط زيست و كره اي كه در آن زندگي مي كنيم مسلط تر شده است و از اين راه آسيب هاي جدي به محيط زيست وارد كرده و حتي مي توان گفت تعادل محيط زيست را برهم زده است. اين نكته را بايد يادآور شد كه در نظام اكولوژيك ، انسان از محيط پيرامون خود جدا نيست بنا براين نبايد انسان را جدا و محيط را جدا فرض كرد، در اين نظام انسان به لحاظي جزء طبيعت و به لحاظي صاحب طبيعت است يعني هم مالك است و هم مملوك، هم نافذ است هم تحت نفوذ، هم دهنده است و هم گيرنده ، هم موثر است و هم تحت تاثير و خلاصه روابطش پيچيده تر از آن است كه بتوان او را جدا از محيط بر نگريست. مسئله اساسي اين است كه براي ادامه حيات بر سطح زمين بايد چنان رفتار كرد كه محيطي كه حياتمان بدان وابسته است بر اثر دستكاريهاي ما آنچنان ويران نشود كه نتواند خود را بازسازد و يا نتوان آن را بازساخت. از طرفي بايد گفت خطر ويران سازي محيط تنها از افزايش جمعيت نيست بلكه نحوه بهره برداري ما از محيط است كه مي تواند آنرا به تعادل يا سير قهقرايي سوق دهد. بهره برداريهاي ما بايد دقيقا سازمان يافته و از پيش انديشيده باشد. آدمي حق ندارد بيش از سهم خود از محيط بهره برداري كند چرا كه محيط زنده است و عكس العمل سزاوارنه اي از خود بروز مي دهد ملموس ترين عكس العمل محيط طبيعي را بارها و بارها به چشم خود ديده ايم. مگر خسارات خشكساليها را بارها تجربه نكرده ايم؟ مگر شاهد طوفانهاي گرد و خاك در مناطق بياباني نبوده ايم؟ مگر خرابي و صدمات سيل ها را بارها به چشم خود نديده ايم؟. مگر نه اين است كه حوادث‌ ناگوار بروز سيلابهاي متعدد در  مناطق ‌سرسبز شمال‌كشور كه ‌روزگاران‌درازي ‌به ‌بركت وجود پوشش جنگلي ‌انبوه‌، بارشهاي منظم ‌و كافي‌،خاكهاي ‌عميق و  حاصلخيز و تعادل ‌پايدار اكوسيستم‌،  بعنوان‌جزيره‌هاي ‌امن‌و مصون ‌از آفات و بلاياي ‌طبيعي‌همچون ‌سيل‌محسوب مي‌شد بصورت ‌وحشتناكي‌عيان ‌شده ‌است‌. اما بازهم نظاره گر تخريب جنگلهاي كجور و كلاردشت و لاكان و ساير مناطق هستيم، باشد تا پاسخ طبيعت را دگر باره ببيينم!. با چه زباني بايد گفت كه آنچه ‌بيشتر موجب‌ بروز طوفانهاي گرد و خاك و يا سيلابها شده‌ و مي شوند، عمل‌متقابل و قانونمند طبيعت‌ در  برابر  بهره‌برداري‌هاي  ‌بي‌رويه ‌انسان‌،  كاربري‌هاي ‌نادرست‌ اراضي و استفاده‌هاي ‌نابخردانه‌ انسان ‌از منابع ‌بيكران‌آن است‌. طبيعت ‌چه در مناطق خشك و بياباني و چه در‌ مناطق‌ كوهستاني ‌بنا به ‌ماهيت خود شكننده‌اند و فشارهاي‌جمعيت رو  به ‌رشد انسان ‌و  استفاده‌هاي ‌نامعقول آنها را بر نمي‌تابند و به ‌همين ‌دليل ‌با آهنگي ‌سريع ‌رو به ‌تخريب ‌گذاشته‌اند و براي‌ انسان‌ چنين پيامدهاي ‌ويرانگري‌ ‌به ‌بار مي‌آورند. به هر روي و با تاسف بسيار بايد بگويم كه اگر وضع بهمين منوال باشد براي منابع طبيعي و محيط زيست كشور آينده خوبي را پيش بيني نمي كنم چرا كه در حال حاضر بهره برداران طبيعت را دو گروه مي بينم. گروهي سودجو و گروهي ناآگاه. سودجويان براي منافع خويش و با ترفندهاي خود دانسته از هيچ چيز فروگذار نمي كنند آنها نه بفكر منابع طبيعي و محيط زيست بلكه فقط به فكر جيب خود هستند و احتمالا از بعضی جهات هم پشت شان گرم است، اما گروه ناآگاه كه نه از روي غرض و مرض بلكه ندانسته و يا از سر ناچاري اعمالي را مرتكب مي شوند كه سبب ساز تخريب منابع طبيعي و محيط زيست كشور مي شوند و متاسفانه بسياري از دولتمردان و سياست گزاران نيز در اين دسته هستند. از موج سبز هم براي حركتي كه به منظور  پاسداشت حرمت محيط زيست براه انداخته است سپاسگذارم.

     هفته گذشته را براي انجام بازديدي از طرحهاي تحقيقاتي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي و مركز ملي تحقيقات شوري يزد به اتفاق گروهي ديگر از موسسات ذيربط در استان يزد بسر بردم. استان يزد اگر چه با توجه به شاخصه هاي اقليمي و اكولوژيك در رديف مناطق بياباني قرار دارد امسال اما به دليل سرماهاي زمستاني و خشكسالي فعلي وضعيت بغرنجي دارد. از حدود 106 ميليمتر ميانگين سالانه بارندگي اين استان تاكنون حدود 20 ميليمتر بر سر يزديها باريده است. رودخانه هاي فصلي و نادر اين استان به دليل خشكسالي، خشكتر از هميشه و باغهاي پسته كه بنا به اظهار كاشناسان يزدي رتبه دوم را به لحاظ سطح زير كشت به خود اختصاص داده است امسال بدون بار است. با اين وضعيت اضافه كنيد دماي روزانه 45 درجه سانتيگراد و تبخير بيشتر از 3000 ميليمتر و اگر بدشانسي حادث شود بادهاي با سرعت بيش از 100 كيلومتر در ساعت كه اگر امسال بوزد با خشكي بيش از حد سطح زمين گرد وخاكهاي مثال زدني بپا خواهد كرد چه، آفتاب سوزان دل ظهر در هنگام بازديد از عرصه هاي مورد بازديد اردكان و ميبد و يزد، من بياباني را كلافه كرده بود چه رسد به برخي از همراهانم كه كمتر به اينگونه مناطق رفت و آمد دارند. بگذريم، مركز ملي تحقيقات شوري يزد كه با هدف تحقيق و بررسي در زمينة مسائل آب و خاك شور و ارائه راهكارهاي علمي و اقتصادي براي بهبود توليدات كشاورزي در اراضي شور و مسئله‎دار و پيشگيري از گسترش شوري خاك در سال 1379 تاسيس گرديده و فعاليتهاي علمي و تحقيقاتي خود را عملاً از سال 1380 آغاز نموده است داراي چهار بخش تحقيقاتي؛ شامل بخش زراعت و باغباني، تغذيه و شيمي خاك، آبياري و فيزيك خاك و خدمات فني و تحقيقاتي مي باشد. اين مركز گذشته از كارهاي تحقيقاتي خوبي كه در رابطه با محصولات زراعي انجام داده، در زمينه استفاده از خاك و آبهاي شور براي بهره برداري و توليد علوفه از گياهان شورپسند كه به نوعي زمينه هاي تحقيقاتي مشابهي با هم داريم انجام داده است. عرصه بسيار وسيع اراضي شور در ايران كه بيش از 8 ميليون هكتار از آن را فقط كويرها و ماندابهاي شور تشكيل مي دهد، منابع عظيم آبهاي شور زيرزميني و روي زميني در مناطق بياباني كه بخشي از آنها را روانابها و سيلابهاي شور سالانه تشكيل مي دهد، سير قهقرايي مراتع ضعيف در اين عرصه هاي واجد آب و خاك شور همگي حكايت از تمهيداتي براي تجديد حيات مراتع در حال احتضار اين عرصه ها دارد و مسلما نقش هالوفيت ها در جهت تامين علوفه، جلوگيري از تخريب مراتع و احيا و بازسازي آنها در مناطق شور از اهميت قابل ملاحظه اي برخوردار است از اين رو انجام چنين طرحهايي نيز بايد در دستور كار بخش هاي مرتبط قرار گيرد اما از آنجا كه بطور معمول هر بخش يا سازماني كار خود را مي كند و كمتر به دور و بر خود نگاه مي كند چه بسا بسياري از ما يا همكارانمان از كارهاي انجام شده يكديگر خبر نداريم و اين چيزي نيست جز ارتباظ ضعيف درون سازماني و درون بخشي كه گريبان اكثر بخش ها و سازمانهاي وزارتخانه هاي دست اندركار را گرفته است. مسئله ديگري كه در اين مورد بوضوح قابل لمس بود اطلاع رساني ضعيف محققيني است كه طرحهاي تحقيقاتي خود را به پايان رسانده اند. اين موضوع جاي خالي بخش ترويج را در ارايه نتايج تحقيقات نشان مي دهد موضوعي كه اگر به آن پرداخته نشود زحمات چندين ساله انجام يك طرح تحقيقاتي تلف مي شود. بنا به اذعان رئيس مركز تحقيقات شوري، با اينكه نتايج مقايسه دو روش آبياري، عملكرد گندم را به ميزان 1334 كيلوگرم در هكتار و ميزان كارايي مصرف آب را از 0.6 به 0.91 كيلوگرم به ازاي يك متر مكعب آب در استان فارس افزايش داده است ، اما كشاورزان كماكان براي كاشت گندم از روش سنتي خود استفاده مي كنند. و اما مركزتحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي يزد  كه بمراتب امكانات بيشتري از جمله 8 بخش تحقيقاتي، 10  ايستگاه و مزرعه تحقيقاتي، 7  آزمايشگاه تخصصي وحدود 45 نفر محقق دارد در سال جاري 102 طرح مصوب را كه شامل50  طرح تحقيقاتي ملي، 41 طرح تحقيقاتي استاني و خاص و 11 طرح تحقيقي _ تطبيقي و يا تحقيقي _ ترويجي است،در دست اجرا دارد. در همين جا لازم مي دانم ضمن تشكر از همكاري و همراهي خوب رؤساي عزيز دو مركز فوق و همكاران ارجمندشان به اين عزيزان توصيه كنم كه استفاده از امكانات مشترك اعم از عرصه ها ، آزمايشگاهها و نيروهاي هم رشته موجود در مركز تحقيقات كشاورزي و منايع طبيعي و مركز ملي تحقيقات شوري يزد (که در کنار هم و در یک محل قرار گرفته اند) و استفاده از تجربيات يكديگر مي تواند گامهاي بلندتري در رسيدن به اهداف مشترك بويژه در راستاي مديريت و بهره برداري از عرصه هاي وسيع بياباني و شور آن استان و ساير نقاط مشابه محسوب شود. در رابطه با خسارات خشکسالی و سرمازدگی در استان یزد همکار عزیزم آقای دکتر مشکوه رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد جدولی را شرح زیر ارایه کرد

امروز صبح كه مهندس درویش  براي حال و احوال روزمره به اطاقم آمد از او در باره كنفرانس ديروزش سئوال كردم. ايشان از برگزاري آن همايش (همايش سدهاي بزرگ را مي گويم كه توسط انجمن كوه نوردان در خيابان استاد نجات الهي برگزار شده بود) رضايت كامل داشت هر چند كه در پاره اي موارد اختلاف نظرهاي جزئي هم با ايشان دارم. ضمن صحبت، نمي دانم چطور شد بحث استفاده از انرژي خورشيدي پيش آمد و ايشان از جلسه اي كه با نماينده وزارت نيرو در موسسه داشتند و اينكه اين مبحث را بايد در برنامه هاي راهبردي بخش تحقيقات بيابان بطور جدي تر دنبال كرد گفتگو مي كرديم. حقيقت اين است كه موسسات و سازمانها اجرايي و تحقيقاتي در بسياري موارد فصول كاري مشترك دارند اما هر يك از آنها بدون توجه به اين اشتراكات، كار خود را انجام می دهند آنچنانكه حتي در يك وزارتخانه يا سازمان، بخش هاي مختلف از كار يكديگر خبر ندارند. بطور مثال ما از پتانسيل هاي انرژي خورشيدي، انرژي باد و انرژي زمين گرمايي موجود در بيابان صحبت مي كنيم در حاليكه سازمان انرژي هاي نو در وزارت نيرو از سالهاي پيش پروژه هاي تحقيقاتي و عملياتي متعددي در اين زمينه انجام داده است و حتي يكبار هم نشست مشتركي نداشته ايم. ما در بخش تحقيقات بيابان سيل و سيلخيزي را يكي از شاخص هاي بيابانزايي معرفي مي كنيم اما وقتي كه طرحي تحقيقاتي براي اين منظور نوشته مي شود در مراجع سازماني بالاتر، آن طرح از زمره وظايف سازمان يا مركز ديگري در همان وزارتخانه عنوان مي شود. حتي در بسياري از موارد كارهاي مشتركي با وزارت نيرو داريم كه با يك هدف انجام مي شود اما هيچکدام از برنامه هاي يكديگر خبر نداريم. در بخش هاي اجرايي مهار بيابان زايي و آبخيزداري كه نهايتا در بسياري موارد اهداف مشتركي دنبال مي شود هر يك در گستره كاري خود بدون تعريف سرفصل هاي كاري مشترك كار خود را انجام مي دهند بطور مثال بخش بيابان زدايي بدون توجه به مناطق بالادست حوضه هاي آبخيز عمليات مهار بيابان زايي خود را در مناطق پايين دست متمركز كرده است و اگر طرحی برای مهار سیل در سرمنشاء آن یعنی مناطق بالادست حوضه آبخیز از جنبه آورد سیل یا رسوب که منبع پایان ناپذیری از شن و ماسه های روان را در پایاب حوضه برای باد سبب می شود پیشنهاد شود آنرا از جمله وظایف بخش آبخیزداری قلمداد می کند. از اين رو ضمن تاکید بر تغییر نوع نگرش مدیریت سازمانی، باید گفت هرگونه اقدامي كه در مناطق بالادست حوضه هاي آبخيز براي جلوگيري از بروز و تشديد سيلاب صورت گيرد و يا هر گونه اقدامي كه براي استفاده از انرژي هاي موجود در بيابان صورت مي گيرد مي تواند عملي در جهت مهار بيابانزايي قلمداد شود خواه اين كار توسط بخش آبخيزداري وزارت جهاد كشاورزي باشد و يا وزارت نيرو . لذا تعامل هرچه بيشتر اين واحدهاي درون و برون سازماني براي هم افزايي امور مربوط به آبخيزداري و مهار بيابانزايي و استفاده از انرژی های موجود در بیابان آنهم در زماني كه تمامي دستگاههاي دولتي براي ارايه برنامه هاي راهبردي سند چشم انداز 20 ساله جمهوري اسلامي ايران (افق 1404) بسيج شده اند يكي از ضروريات كار است.

كشور ايران با توجه به موقعيت جغرافيايي حساس خود، اكنون در مقطعي از تاريخ و در مرحله اي از توسعه قرار گرفته است كه تحت هر شرايطي بايد مقوله ‌ امنيت غذايي و توسعة‌ پايدار را به طور جدي مورد توجه قرار دهد. تحقق اين امر هم زماني ممكن است كه بتوانيم منابع طبيعی خود را حفظ كرده و آنها را به نحو مطلوب بهره برداري کنیم. مسلما بدون حفاظت از منابع آب، خاك، جنگل، مرتع و بهره برداري بهينه از آنها نمي توان به توسعه پايدار  و توليد مطمئني در كشاورزي دست يافت. در حال حاضر منابع طبيعي تجديد شونده موجود در شرايط نامطلوبي، مورد بهره برداري قرار مي گيرند. اگر چه اين هشدارها به طرق مختلف به مسئولين داده مي شود ولي از آنجا كه كشور ايران متنعم از ذخاير نفت و گاز است متاسفانه توجه چنداني به منابع طبيعي نمي شود. از طرفی این موضوع را باید در نظر داشت که نفت، چه بخواهیم و چه نخواهیم روزی تمام می شود و از هم اکنون باید منابع دیگری را جایگزین آن نمود. در اين مورد نقش بهره گيري بيشتر از منابع طبيعي تجديد شونده تعيين كننده است.

اكنون رشد و تعالي‌ جوامع‌، بر مبناي‌ معيارهاي‌ گذشته‌ ارزيابي‌ نمي‌شود بلكه ميزان‌پايبندي‌ جوامع‌ به‌ مسايل‌ زيست‌ محيطي‌ و حفاظت‌ از منابع‌ طبيعي‌ و به‌ ويژه‌ درسالهاي‌ اخير، رعايت‌ اصول‌ توسعه‌ پايدار و حفظ‌ تنوع‌ زيستي‌، يعني‌ حفظ‌ طبيعت‌ و گسترش‌ فرهنگ‌ آن‌ معيارهايي‌ اساسي‌ براي‌ ارزيابي‌ رشد جوامع‌ به‌ شمار مي روند. در جهان‌ امروز، توسعه‌پايدار و حفظ‌ منابع‌ طبيعي‌ و محيط‌ زيست‌، به‌ عنوان‌ دو فراز و هدف‌ ارزشمند،يگانگي‌ بوم‌ شناختي‌ طبيعت‌ و جامعه‌ را نه‌ تنها در سطح‌ كشورها بلكه‌ در سطح‌ كره‌مسكوني‌ مورد توجه‌ قرار داده‌اند. تفكر زيست‌ محيطي‌ زمين‌ شايد بتواند بسياري‌ از آمال و آرزوهاي‌ بشري‌ را تحقق‌بخشد اما اين‌ امر ممكن‌ نخواهد بود مگر از طريق‌ ترويج‌ و نشر گسترده‌ و مستمرفرهنگ‌ زيست‌ محيطي‌ در ميان‌ اقشار مختلف‌ جامعه‌. مسايل‌ زيست‌ محيطي‌ امروزه‌دامنه‌ وسيعي‌ پيدا كرده‌ و از حد مسايل‌ فني‌ گذشته‌ عميقا داراي‌ مفهوم‌ اجتماعي‌هستند. به‌ هر حال‌ دستيابي‌ به‌ مفهوم‌ توسعه‌ پايدار در كنار حفاظت‌ از منابع‌ طبيعي‌و محيط‌ زيست‌، وظيفه‌ خطيري‌ است‌ كه‌ بر عهده‌ سازمانها، نهادها، مسئولان‌ و كليه‌دست‌ اندركاران‌ مسايل‌ توسعه‌ و محيط‌ زيست‌ گذاشته‌ شده‌ است‌ چنين‌ وظيفه‌خطيري‌ جديت‌ و تلاش‌ همه‌ جانبه‌اي‌ مي‌طلبد كه‌ بايد بر آن‌ همت‌ گماشت‌. اما سئوالي‌كه‌ هم‌ اكنون‌ فرا روي‌ ماست‌ اين‌ است‌ كه‌ به‌ جاي‌ ادامه‌ شيوه‌هاي‌ غارتگرانه‌اي‌ كه‌طبيعت‌ را به‌ نحوي‌ خطرناك‌ از مايه‌ تهي‌ و نظامهاي‌ حامي‌ حيات‌ را نابود مي‌كند،چگونه‌ مي‌توان‌ با ورود در معامله‌اي‌ سودبخش‌ با طبيعت‌، بر سرعت‌ توسعه‌اجتماعي‌ - اقتصادي‌ افزود؟ چگونه‌ مي‌توان‌ مفهوم‌ همزيستي‌ جامعه‌ و طبيعت‌ را جانشين‌ مفهوم‌ سلطه‌ برطبيعت‌ كرد؟ آن‌ هم‌ در زماني‌ كه‌ شواهد علمي‌ به‌ نحو روز افزوني‌ حاكي‌ ازمخاطرات‌ ناشي‌ از داد و ستدي‌ ويرانگر است‌. اكنون‌ زمان‌ آن‌ رسيده‌ است‌ كه‌ در قبال‌ قصور و بي‌ تفاوتي‌خويش‌ نسبت‌ به‌ طبيعت‌ به‌ جبران‌ مافات‌ بپردازيم‌ تا از اين‌ طريق‌ براي‌ نسلهاي‌ آينده‌محيطي‌ قابل‌ زيست‌ فراهم‌ آيد.

در تاريخ 25 تا 27 فروردين ماه سالجاري فرصتي فراهم شد تا به اتفاق دو تن از همكارانم آقايان دكتر رضايي و دكتر سندگل از اعضاي هيات علمي موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع كشور براي بررسي پاره اي از مسايل و مشكلات بيابان زايي در منطقه شرق بندرجاسك و به درخواست اداره كل منابع طبيعي استان هرمزگان به اين استان عزيمت نماييم.

تا زماني كه انسان در عرصه گيتي زندگي مي كند و پيش از آنكه يك رويداد فلكي طومار زندگي او را در هم پيچيد، همواره بايد بياموزد كه چگونه زندگي كند، به چه نحو از مواهب طبيعي برخوردار گردد. استفاده نابخردانه از منابع طبيعي به بهانه هايي همچون تامين زمين براي مسكن، غذا و ساير امكانات زندگي، اين جمعيت را بسويي مي كشاند كه نتيجه آن پيشروي به سوي عرصه هاي اكولوژيكي طبيعي و دست نخورده و يا تبديل زمين هاي مرغوب كشاورزي در محدوده شهرها مي باشد. از اين رو اراضي جنگلي و مرتعي شيب دار به زراعت هاي ديم بي حاصل تبديل مي‌شوند.جنگل هاي تخريب شده و مراتع فقير و بي مايه آخرين رسنتي هاي خود را در اختيار دامهاي گرسنه قرار داده، حرارت بيابانها و داغي شنزارها اراضي همجوار خود را درهم نورديده و همه و همه حلقه محاصره بر انسان را لحظه به لحظه تنگ تر كرده و نهايتاً موجب افزايش بهره برداری انسان از ساير مناطق گرديده است و اين مسئله پيامدي جز كاهش ذخاير منابع طبيعي در داخل و خارج از زمين را به دنبال نداشته است. به اين صورت همواره سطح آبهاي زيرزميني پايين تر رفته، محيط زيست اعم از زمين، هوا و آب آلوده تر شده و بروز وقايع ناهنجاري از قبيل بروز سيلابها و شتشوي حجم عظيمي از خاك هاي حاصلخيز كشاروزي فزوني يافته است. در ادامه اين داستان غم انگيز برداشت انسان از طبيعت بيش از پتانسيل آن و بدون رعايت هيچگونه اصول منطقي و علمي صورت مي پذيرد و به هر طرف كه بنگريم برآيند همزيستي انسان و طبيعت چيزي جز حركت به سوي ايجاد بي نظمي و اغتشاش در طبيعت و محيط زيست نمي باشد. روند رو به افزايش سيل در كشور به خوبي نشانگر بروز اوضاعي است كه بر منابع طبيعي وارد شده است و اگر امروز با‌ آن برخورد صحيح و مسئولانه نشود در آينده ممكن است خطراتي ايجاد كند كه جلوگيري از آنها امكان پذير نبوده و يا با هزينه اي سنگين و مشكلات فراوان انجام پذيرد. اكنون سخن گفتن از منابع طبيعي تجديد شونده بيش از هر زمان ديگري ضرورت دارد، ضرورتي اجتماعي و انساني كه نمي تواند تنها به بحث‌هاي خصوصي كارشناسي بسنده نمايد بلكه بايد در جهت تنوير افكار عمومي و افزايش معرفت اجتماعي در زمينه منابع طبيعي گامهاي اساسي برداشت و منابع طبيعي را به جامعه اعم از مردم عادي، مسئولان و سياست گذاران و مراكز تصميم گيرنده كشور معرفي نمود.
در آستانه هفته منابع طبيعي قرار داريم و  در اين هفته مسئولين مربوطه به برگزاري نكوداشت هاي معمول اين ايام مي پردازند. اين مراسم نبايد به حركت هاي صرفاً سمبليك و نمايشي تبديل شوند، بلكه وقت آن رسيده است كه كميته هاي تخصصي مختلفي در خصوص مشكلات پيش روي منابع طبيعي و به تبع آن محيط زيست، به طور اعم، و در مورد چالش ها و فرازهاي آن، به طور اخص، تشكيل گردند؛ كميته‌هايي كه بتوانند در طول سال به فعاليت مستمر و مؤثر خود ادامه داده و نتايج فعاليت هاي خويش را در هفته منابع طبيعي ارايه دهند تا بتوان به واسنجي و فراكافت دقيق آنچه كه در سال گذشته كرده اند، پرداخت. چرا كه شوربختانه بايد اعتراف كرد، در سالي كه اينك رو به اتمام است، علاوه بر آنكه مرهمي بر جراحت تن  رنجور  منابع طبيعي گذاشته نشده، تخريب‌هاي  بي‌سابقه‌اي آن هم به بهانه توسعه، جاده ، ويلا و امثال آن بسياري از رويشگاه‌هاي كشور را در گيلانغرب، ارسنجان، بختگان، هامون، كلاردشت، گلستان، هرمزگان، جنگل لويزان خجير، بمو، سرخه حصار و..... به وقوع پيوست كه واكنشي بخردانه و بهنگام از سوي مسئولين يا صورت نگرفت و يا به آن توجهي نشد. به نحوي كه منتخب شوراي شهر تهران (دكتر معصومه ابتكار)، رسماً سال 1385 را سال سياه براي محيط زيست ايران اعلام كردند. آيا زمان آن نرسيده است كه اين تظاهرات ديداري رسانه اي را به بيان انچه بر اين طبيعت رنجور وطن مي گذرد تبديل كنيم.

 تغییرات آب و هوايي در آینده با ایجاد قحطی و خشکسالی و راه انداختن سیل های بزرگ زمینه ساز درگیری های جدیدی در میان کشورها خواهد شد.

چندهفته اي است كه از فيلترينگ وبسايت مهار بيابانزايي مي گذرد و به رغم خوش بيني هاي قبلي ظاهرا معلوم نيست اين محدوديت تا كي ادامه داشته باشد هرچند شنيده ها حاكي از اين است كه اين وبسايت براي مسئول سايت يعني آقاي مهندس درويش مشكلي ندارد و فقط براي مخاطبين و مراجعين به اين سايت محدوديت وجود دارد که این هم از عجایب روزگار است! به هر حال اميدواريم اين محدوديت هم هرچه زودتر برطرف شود. اما اين موضوع بهانه اي شد كه مهندس درويش دست از نوشتن بردارد و فعلا مانند مرغهاي باران ديده سر در گريبان خود فرو برد و بدينگونه اعتراض خود را اعلام دارد. هرچند سخن من كه نمي دانم براي اين دوست و همكار عزيز خوشايند است يا خير اين است كه؛ مهندس عزيز تو خود بهتر مي داني در اين زمانه به جز همين چند نفري كه در حوزه منابع طبيعي و محيط زيست و در دنياي مجازي فعاليت دارند و در برخي مواقع در رسانه ها هم انعكاسي از بازخورد آن ديده مي شود صداي ديگري شنيده نمي شود! اگر مسئولين مربوطه و دست اندركاران منابع طبيعي و محيط زيست صدايي داشتند و يا اگر گاهي صدايي بلند شد ولي شنيده نشد كه منابع طبيعي و محيط زيست ما به اين فلاكت دچار نمي شد. بسيار شنيديم و ديديم كه بارها و بارها وبسايت مهار بيابانزايي نسبت به خطر تخريب منابع طبيعي و محيط زيست هشدار داده و مي داد. گفته مي شد كه هنوز هم هرسال از سطح جنگلهای کشور ما کاسته می شود و هوا و آب و بخش وسیعی از خاک کشور آلوده شده و یا بر اثر فرسایش از بین رفته و می روند؛ نه تنها از وسعت مراتع فرسوده کاسته نشده بلکه روند قهقرایی آن نیز پیوسته ادامه دارد؛ هنوز آبخوان های بیشتری را تهی شده می بینیم و شوره زارهای گسترده تری را شاهد هستیم و در نهایت موفق به مهار بیابان زایی که نشدیم، هیچ؛ شاهد تاخت و تاز بیشتر این فرایند ویرانگر هم هستیم. اين حرف همه دلسوزان حوزه منابع طبيعي و محيط زيست كشور است. از طرفي بسياري از مردم هم آنقدر گرفتار دغدغه زندگي روزمره خود هستند كه خشك شدن هامون و درياچه اروميه و طشتك، اوضاع فلاكت بار رویشگاه های زاگرس و اتش سوزي جنگل ها و امثال آن برايشان مفهومي ندارد. سياسيون تاثير گذار ما هم آنقدر گرفتار مسايل سياسي شده اند كه از آن خلاصي ندارند. براستي چه مي شد اگر در طول پنچاه و چند نماز جمعه اي كه در طول سال و در صدها شهر و بخش و روستا برگزار مي شود روحانيت ما اشاره اي به مسئله مهم انفال و حفظ و حراست جنگلها و مراتع و آب و خاك مي كردند و يا بكنند و در جهت حفظ و احياء و بهره برداري صحيح از منابع طبيعي، مردم و افراد ناآگاه را بقدرت كلام و بيان خود ارشاد نمايند. حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست نيازمند برطرف كردن فقر فرهنگی و مادی و اقدامات بایسته ای است كه بايد در سطح وسیع اعم از مسئولين و مردم و بويژه روستائياني كه مستقيما در عرصه منابع طبيعي حضور دارند، انجام شود. از اين نظر مي توان گفت مطالب وبسايت ها و وبلاگهاي زيست محيطي در جهت تنوير افكار و هشدار بويژه براي مسئولين و دست اندركاران نقش بسزايي دارد. بدون شك وبسايت مهار بيابانزايي يكي از معدود سايت هايي بود كه بينندگان زيادي را به خود جذب كرده بود و مطالب و نوشته هاي آن نيز در بسياري از روزنامه هاي يوميه منتشر مي شد. از اين رو هرچند مشكلاتي براي وبسايت شما پيش آمد كه اميدواريم هرچه سريعتر برطرف شود و همچنان به آن معترضیم ولي ما و شما كه به مسايل و مشكلات منابع طبيعي و محيط زيست بيشتر آشنا هستيم نبايد به سرنوشت آن بي تفاوت شويم لذا اكنون كه وبلاگ مهار بيابانزايي مي تواند مطالب خود را بدون هيچ محدوديتي منتشر كند از شما انتظار است كه كماكان همچون گذشته البته در كنار وظايف اداري خود حضور پر رنگي در دنياي مجازي داشته باشيد. 

2- بررسي كيفي آب از نظر دامداري

آبهاي باشوري زياد و داراي عناصر سمي ممكن است سلامت حيوانات را به خطر انداخته و يا در مزه شير و گوشت آنها تغييراتي ايجاد کرده و حتي غيرقابل استفاده سازد. همچنين كيفيت نامناسب آب روي بازده توليد، تأثير نامناسب دارد. جدول شماره ( 6 ) بعنوان راهنماي استفاده از آبهاي شور در دامداري و مرغداري‌ها ارايه شده است.

جدول شماره 6 راهنماي استفاده از آبهاي شور در دامداري و مرغداري

 براي كيفيت آب مورد استفاده دام از نظر منيزيوم و مقدار املاح محلول نيز مقادير زير توسط سرويس منابع آب استراليا پيشنهاد شده است.

 حداكثر مقدار مجاز TDS و منيزيوم براي حيوانات اهلي  (سرویس منابع آب استرالیا)

 کیفیت آب رودخانه های حوضه تیره بعنوان نمونه برای مصارف دامداری با توجه به مقادیر مجاز ارایه شده توسط سرویس منابع آب استرالیا تعیین شده است. این بررسی برای بدترین شرایط کیفیت آب در رودخانه های مورد مطالعه یعنی بالاترین مقادیر منیزیوم و TDS در دوره مطالعاتی انجام شد.  همانگونه که در جدول شماره زیر دیده می شود آب رودخانه های حوضه تیره از این نظر نیز مناسب است و هیچگونه محدودیتی ندارد. 

بنا به گفته فرمانده یگان حفاظت اداره كل منابع طبیعی استان مازندران از ابتدای سال جاری تا پایان آذر ماه 170 فقره آتش‌سوزی در جنگل‌های استان مازندران اتفاق افتاده است كه 12 میلیارد تومان خسارت ببار آورده است.  اين در حالي است كه مسئولين مربوطه در مصاحبه هاي خود تاكيد بر خسارت بسيار كم اين آتش سوزيها بدليل سطحي بودن آن داشتند. بايد اضافه كرد كه اين برآورد خسارت مربوط به صدمات فيزيكي جنگل و مرتع بوده و چنانچه برآورد ريالي فوايد ديگر اين پوشش گياهي از قبيل توليد اكسيژن، تلطيف هوا، حفاظت آب و خاك و ساير موارد مشابه در نظر گرفته شود آنهم براي جنگل‌های نادري كه از جمله بهترین درختان صنعتی و پهن‌برگ هستند اين خسارت سر به فلك مي كشد. مسئله ديگري كه بايد به آن اشاره شود تاكيد زياد مسئولين بر شرایط اقلیمی خاص امسال است كه بروز اين آتش سوزي ها را بدان نسبت مي دهند. مسئولين محترم بهتر است به جاي اين حرفها نسبت به تامين تجهيزات و كمبود امكانات اقدام كنند چرا كه با اين وضعيت در هر سال نرمالي هم كه آتش سوزي اتفاق افتد وضعي بهتر از اين نخواهيم داشت . در اين مورد بهتر است به حرفهاي فرمانده یگان حفاظت اداره كل منابع طبیعی استان مازندران توجه شود كه مستقيما درگير اين آتش سوزيها بوده است:  وی با اشاره به كمبود امكانات این استان برای اطفای آتش‌سوزی‌ها در جنگل اظهار داشته است؛ ایجاد پایگاه حفاظت ازجنگل، تجهیزامكانات یگان و اعطای امكانات مناسب به یگان حفاظت، ایجاد ایستگاه‌های دیده‌بانی وتهیه بالگرد از مهمترین نیازهای یگان برای اطفای حریق در جنگل محسوب می‌شوند.

منبع خبر: http://www.ayandenews.com/news/22819/

تا بحال شنيده و ديده بوديم كه يكي از آثار و عواقب برداشت بيش از حد آب از سفره هاي آب زيرزميني، افت سطح آبخانه ها است كه متعاقب آن ايجاد ترك ها و يا فرو چاله هايي با عمق و وسعت متفاوت است. نمونه هايي از اين پديده در استانهاي كرمان، همدان، خراسان و تهران بوضوح مشاهده شده است اما اخيرا حادثه عجيب ديگري اتفاق افتاده است كه بسيار جاي تامل دارد. قضيه از اين قرار است كه چندی پیش مردم منطقه سلطان آباد شیراز از آلودگی هوای این محدوده ابراز نارضایتی کرده و آن را ناشی از فعالیت کارخانجات و واحدهای تولیدي شهرک صنعتی مجاور اين منطقه مي دانستند. پس از بررسي بيشتر مشخص شد که مشکلات آلودگی هوا فراتر از این موضوع است و اساسا ربطی به این واحدها ندارد. كنجكاوي بيشتر نشان داد كه 15 تا 20 هکتار از خاک منطقه سلطان آباد شیراز و روستاهای همجوار که شهرک صنعتی نیز در آن واقع شده در حال خودسوزی است و آلودگی هوای منطقه نيز بر اثر همين خودسوزی خاك است. اين خودسوزي خاك بدان حد است كه  در بعضي از نقاط قابل اشتعال نیز هست.

مدیر کل محیط زیست استان فارس پیرامون دلایل ایجاد چنین مشکلاتی گفته است: منطقه‌ای که هم‌اینک شهرک صنعتی سلطان‌آباد و روستاهای همجوار در آن واقع شده از ابتدا منطقه‌ای باتلاقی بوده و کشاورزان در این منطقه فعالیت داشته‌اند از اين رو خاک آن انباشته از مواد آلی گیاهی است و پس از گذشت مدت زمان طولانی از برداشت بی‌رویه آب از آبهای سطحی و آبهای زیرزمینی و خشک شدن باتلاق، خاک این منطقه به خاک پیت یا خاکی قابل اشتعال تبدیل شده و مانند زغال عمل می‌کند. بنا به اظهار نظر كارشناسان مربوطه اين موضوع یک پدیده نو در کشور است و برخورد با آن احتیاج به بررسی کارشناسانه جدی و دقیق دارد. در این خصوص یکی از کارشناسان زمین شناسی گفته است : اگر روند خودسوزی ادامه داشته باشد خطر ایجاد حفره های بزرگ به صورت ناگهانی در منطقه وجود خواهد داشت. گفتني است در حال حاضر کارگروهی متشکل از دانشگاه علوم پزشکی، فرمانداری، بخشداری، منابع طبیعی استان تشکیل شده که در حال بررسی دقیق برای مواجه جدی با این پدیده هستند و سعی بر این است که با اقدامات و عملیات فیزیکی از گسترش آتش‌سوزی به اراضی مجاور جلوگیری شود. 

آلودگی هوای منطقه سلطان آباد شیراز و روستاهای همجوار بر اثر خودسوزی خاک

گزارش تصویری خودسوزی خاک در منطقه سلطان آباد شیراز

منبع خبر: سایت تابناک

در خبرها آمده بود که روز سه شنبه (23/9/89) پنج شهر استان خوزستان به دلیل بروز طوفانهای گرد و غبار به تعطیلی کشیده شد. بروز این طوفانهای گرد و غبار هشداری است به مسئولین و دست اندرکاران مربوطه که متاسفانه مقطعی و موردی با چنین پدیده هایی برخورد می کنند و از برنامه ریزهای درامدت (حد اقل در حوزه کاری منابع طبیعی و محیط زیست) عاجزند. شاید هم بدلیل مشکلات پیاپی فرصت اینکار را پیدا نمی کنند!! در طول چند سال گذشته و در همین حوزه کاری، با چند پدیده به ظاهر طبیعی مانند سیل؛ خشکسالی، طوفانهای گرد و خاک و آتش سوزی جنگلها مواجه بوده ایم. در هر مورد سازمانهای مربوطه امکانات مادی و تحصصی خود را بصورت مقطعی به آن سمت و سو سوق داده اند اما به محض اینکه حادثه دیگری بوقوع پیوسته مشکل قبلی فراموش شده و به مشکل جدید پرداخته شده است. خشکسالی چند سال پیش را که یادتان هست گذشته از بسیج امکانات سازمانهای دست اندرکار چه بودجه های هنگفتی از طریق مجلس شورای اسلامی برای اینکار اختصاص یافت حال این بودجه ها چگونه هزینه شد و کجا خرج شد، نمی دانم؛ فقط می خواهم بگویم که چه برنامه و تمهیداتی پیش بینی شد که اگر این پدیده مجددا با شدت و حدت مشابهی بوقوع پیوست صدمه کمتری به مردم و منابع برسد. طوفانهای گرد و غبار پارسال هم از جمله مواردی بود که سر و صدای زیادی به پا کرد و فاطمه جوادي رئيس اسبق سازمان حفاظت محيط زيست مورد انتقاد فراوان قرار گرفت كه چرا در مورد طوفانهاي گرد و غباری که دمار از اهالي جنوب و جنوب غرب كشور در آورده و زندگي را بر آنان تنگ كرده است کاری نمی کند (بنده خدا چکار می توانست بکند این مشکلات یک شبه بوجود نیامده که یک شبه حل شود)  وقتی که اين ريزگردها 18 استان كشور را در بر گرفت و به پايتخت ايران رسيد و پايتخت را به تعطيلي كشاند. آن موقع بود كه همه مسئولین به تکاپو افتادند بلكه جلو اين گرد وخاك را بگيرند كسي گفته بود كه چند صد هكتار جنگلكاري مي كنيم ، ديگری گفته بود كه تمام شنزارهاي خوزستان را مالچپاشي مي كنيم و دیگری بايد سراسر مرز ايران و عراق را جنگلكاري كنيم و نگذاریم اين گرد و خاك به کشور وارد شود!! . وقتي آقايان دريافتند اين گرد و غبار از كشور مجاور است مسئولین راهي كشور عراق شدند نشست های کاری گذاشتند ، مصاحبه ها کردند که چنین و چنان می کنیم. به مرور که طوفانها فروکش کرد تب اینکار هم خوابید. ایکاش مسئولین مربوطه به مردم می گفتند برای جلوگیری از بروز خسارات طوفانهای گرد وخاک چه تصمیماتی اتخاذ کردند که در صورت بروز مجدد این پدیده مردم و منابع خسارت کمتری ببینند. حقیقتا من کارشناس این حوزه نمی دانم نتیجه این نشست ها و تشکیل گروههای کاری به کجا کشید فقط همین قدر می دانم که اگر دوباره با این مشکل روبرو شویم که شدیم باز نقطه سر خط!!.

مشکل آتش سوزی جنگلها هم که الحمدلله با رحمت خداوند متعال و آمدن باران فعلا مرتفع شد فقط یادتان باشد که مسئولین مربوطه قول و قرارهایی گذاشتند و امیدوارم که تجهیز امکانات و ناوگان هوایی مورد نیاز برای دیده بانی و اطفاء حریق های احتمالی آینده تامین شود. بگذریم؛ بروز طوفانهای گرد و غبار در حالی اتفاق می افتد که هنوز فصل خشک فرا نرسیده و در زمستان بسر می بریم باید گفت سالی که نکو نیست از زمستانش پیداست. یقینا نسبت به سالهای گذشته اطلاعات بیشتری از کانونهای بروز گرد و غبار بدست آمده است و اکنون چشمه های تولید گرد و غبار شناسایی شده است این نکته را باید یادآوری کنم که اگرچه در استانهای جنوبی کشور و سایر استانها از قدیم الایام طوفانهای ماسه وجود داشته است و کارهای خوبی هم در مورد تثبیت ماسه ها صورت گرفته اما محل و منشا طوفانهای گرد و غباری که اکنون با این دامنه گسترده با آن مواجه شده ایم در کشورهای مجاور است و علت آنهم تا حدودی روشن شده است لدا این موضوع بیشتر نیازمند تصمیمات سیاسی است از این رو باید نشست های سال گذشته با کشورهای همجوار که تقریبا به فراموشی سپرده شده بود، با شدت و حدت بیشتری صورت گیرد بلکه قبل از فرا رسیدن بحران سال گذشته چاره ای اندیشیده شود. نگذاريد بحران بوجود آيد و بعد آنرا مديريت كنيم . شايد هم برداشت من اشتباه است ما مديريت بحران نداريم بلكه بحران مديريت داريم

مسئول عزيز، متولي محترم  اين چه توجيه ناصوابي است از شما!

چندين ماه است كه جنگلهاي غرب كشور و چند هفته است كه جنگلهاي بي همتاي شمال كشور در آتش مي سوزند . ايضا اضافه كنيد آلودگي هوا را در شهرهاي بزرگ كشور كه چندين روز است بيداد مي كند انوقت مسئولين محترم به اميد روزي نشسته اند كه باراني ببارد و از شر اين آتش سوزيها و آلودگي ها خلاص شوند. فرض كنيد در سال خشكي قرار گرفته ايم كه به اين زوديها هم باراني نبارد آنوقت بايد چه كنيم ؟ آيا بايد نظاره گر شعله هاي آتش باشيم و يا براي خلاصي از آلودگي هوا ادارات و مدارس را تعطيل كنيم. مهمترين مسئله اين است كه واقعيت را به گوش مردم برسانيم و از توجيهات ناصواب و كتمان حقايق پرهيز كنيم . در جايي مسئولي مي گويد آتش سوزيها خيلي سطحي است و فقط برگها آتش گرفته اند و به درختان صدمه اي نرسيده است همان مسئول در جاي ديگري براي توجيه شعله ور شدن مجدد آتش جنگل مي گويد سنگهاي مناطق سنگلاخي از شدت آتش مي پوكند و به پايين سرازير مي شوند و خود باعث آتش سوزي دو باره مي شوند. بايد گفت اين چگونه آتشي است كه فقط برگها را مي سوزاند و سنگها را متلاشي مي كند ولي به پوست درختان صدمه نمي زند. پس نگوييد فقط برگها مي سوزند اين آتش سوزي نه تنها جنگل كه خاك آنرا و در پس آن اكوسيستم منطقه را بهم مي ريزد. سالهاي سال است كه اين هشدارها براي ديده بانيهاي مداوم و تامين و تجهيز وسايل پيشگيري از آتش سوزي جنگل ها داده شده و مي شود ولي از آنجايي كه ما به مديريت بحران عادت كرده ايم! به اين هشدارها توجهي نمي كنيم . وقتي سيل ويرانگري حادث مي شود همه بسيج مي شويم و ستاد بحران تشكيل مي دهيم سيل كه تمام شد و آرامش نسبي برقرار شد همه چيز فراموش مي شود تا سيلي ديگر و بحراني ديگر. طوفانهاي گرد و خاك و ريزگردها كه بخش بزرگي از استانهاي كشور را در بر گرفت گروههاي كاري و سياسي تشكيل داديم و رفت و امدها به عراق و تركيه و سوريه شروع شد تا براي تالابهاي خشك شده در كشورهاي همجوار و كاهش گرد و خاك كاري كنيم براستي نتيجه آن چه شد و به كجا انجاميد؟ وقتي خشكسالي اتفاق مي افتد و يا وقتي زلزله اي مي شود به همين صورت عمل مي شود  اينها يعني علاج واقعه بعد از وقوع! مگر در باره خشك شدن درياچه اروميه و يا تالابهاي ديگر كم هشدار داده شد. علاوه بر هشدارها راهكار هم بيان شد ولي چه شد؟ اكنون بطور واضح مي توان از كوير اروميه صحبت كرد! نه از درياچه اروميه! مگر ما چقدر تالاب داريم و يا چقدر جنگل برايمان باقي مانده است؟ رویشگاه های زاگرس که می توانست یکی از آبادترین نقاط روی زمین باشد، دچار چنان فلاکتی شده است که در تمامی حوضه ها، اعم از کشاورزی و فرهنگی با ناپایداری و فقر مزمن مواجه شده است. نوار باريك جنگلهاي شمال كشور كه زماني بيش از سه ميليون هكتار وسعت داشت اكنون به كمتر از نصف آن رسيده است. با اين وضعيت سوختن 35 تا 40 هزار هكتار از اين جنگلها در سالجاري حكايت از مديريت نادرست و سهل انگارانه دست اندركاران دارد. مگر ارزش خريد يا اجاره چند دستگاه بالگرد و يا هواپيماي ابپاش براي ديده باني و گشت هوايي در فصول خطر اتش سوزي و يا اطفاي حريق چقدر است؟ اگر بدانيم كه هر هکتار جنگل در طول سال  اکسیژن لازم برای 10 نفر را تامين مي كند(2.5 تن اکسیژن در سال) از بين رفتن 35 هزار هكتار جنگل يعني از بين رفتن چند نفر انسان؟ اگر بدانيم كه هر هكتار جنگل سالانه بر حسب نوع آن حدود 500 تا 2000 متر مكعب آب باران را در خاك ذخيره مي كند از بين رفتن 35 هزار هكتار يعني هدر رفت چند ميليون متر مكعب آب؟ اگر بدانيم كه هر هكتار جنگل تا 68 تن گرد و غبار را هر بار در خود رسوب مي دهد؛ اگر بدانيم كه با تخريب درختان‌ يك‌ جنگل‌، جريان‌ آب‌ حاصل‌از بارندگي‌ در عرض‌ دو سال‌ در هر هكتار 95 كيلوگرم‌ ازت‌ نيتراتي‌ و 89 كيلوگرم‌ كلسيم‌ از بين‌ مي رود؛ اگر بدانيم كه جنگل چه نقش مهمي در تعديل و تلطيف هوا ، جلوگيري از وقوع بهمن و رانش زمين و..... دارد آنگاه هيچ توجيهي براي نبود اعتبار و پول و هزينه اين ابزار و ادوات پذيرفته مي شود؟. من نمي دانم چرا از از دور انديشي و برنامه ريزي عاجزيم و غالبا” دچار روزمرگي و حل بحران هستيم. مگر نمي خواهيم برنامه سند چشم انداز 1404 كشور را اجرايي كنيم؟  چرا بيشتر نواقص را مي بينيم، ولي در رفع نواقص ناتوانيم؟ برادران عزير و مسئول! هشدارها در مورد تخريب منابع طبيعي و محيط زيست بسيار جدي است. ترجمان این مفهوم آن است که هزینه جبران اشتباهات زیست محیطی چنان سنگین شده و می شود که اگر دیر چاره جویی کنیم، دیگر سرمایه ای برای جبران مافات ، در خزانه ملت وجود نخواهد داشت.

دوستان سبز انديش محيط زيست براي اعتراض به تخريب باغ اكولوژي نوشهر پنجمين موج وبلاگي را به راه انداخته اند و از طرفداران محيط زيست خواسته اند مطالبي را در اعتراض به اين موضوع ناميمون بنويسند. بايد گفت درود بر چنين سبزانديشاني كه سبز مي نويسند ، سبز مي بينند و سبز زندگي مي كنند. اگر به بيوگرافي اين عزيزان نگاه كنيد (البته آناني را كه من دورادور مي شناسم) نه مال و منالي دارند كه دغدغه حفظ و ازدياد آنرا داشته باشند و نه از پستهاي مدیریتی دولتي برخوردارند. اما:

 آنان مرگ يك درخت را مرگ يك موجود زنده تلقي مي كنند آنهم نه موجودي مصرف كننده بلكه موجودي توليد كننده كه وجود آدمي، به زنده بودن و زنده ماندن آن وابسته است. به جرئت مي گويم آنان حاضرند دريافتي حاصل از هدفمندي يارانه اي دولت! را صرف حفظ و احياي منابع طبيعي و محيط زيست خود كنند.

آنان مي دانند كه اين عرصه هاي طبيعي مال دولت نيست كه هر طور بخواهد با آنها رفتار كند اين عرصه ها مال مردم است مردم حال حاضر و نسل آينده . بنا براين دولت حق ندارد به بهانه بلامعارض بودن انها هر طور كه مي خواهد با آنها رفتار كند بلكه دولت موظف به حفظ و احيا آنها مي باشد

سبزانديشان سبز نويس، جنگلهاي شمال و يا غرب كشور را نه براي ساكنين اين محلها كه براي همه مردم ايران و همه نسل هاي آينده مي خواهند.  آنان همانقدر كه دغدغه تخريب جنگلهاي سرسبز شمال را دارند دغدغه خشك شدن درياچه اروميه را نيز دارند. همانقدر كه از آتش سوزيهاي مكرر جنگلهاي غرب كشور نگرانند از دست اندازي به مناطق حفاظت شده كوير مركزي هم نگرانند. چرا كه محيط زيست و منابع طبيعي ايران را از آن ملت ايران مي دانند كه نه تنها به نسل حاضر تعلق دارد بلكه ميراث گرانبهايي است كه بايد به نسل آينده تحويل شود.

آنان مي دانند در زمانی كه تنها سود و سودآوري در مكانيسم بازار تعيين كننده اصلي مبادلات است بايد بيش از اين  به فكر منابع طبيعي و محيط زيست بود.

آنان مي دانند كه تخريب هر اصله درخت معادل سالها رنج و مرارت محققان و كارشناساني است كه از آنها حفاظت كرده اند و در جهت احيا و اعتلاي آنها كوشيده اند و چه بسا اكنون در بين ما نيستند

آنان مي دانند كه یک درخت صد ساله راش با 2.5 تن وزن (وزن چوب خشک) در طول عمر خود 12.5 میلیون متر مکعب گاز کربنیک هوا را جذب کرده است تا بتواند این مقدار چوب را تولید کند. مي دانند كه هر هکتار جنگل قادر است سالانه 2.5 تن اکسیژن (اکسیژن لازم برای 10 نفر در سال) آزاد کند كه از اين بابت فقط جنگل های شمال کشور می تواند اکسیژن لازم برای 19 میلیون نفر را در طول یک سال تامین کنند.

آنان مي دانند كه منابع طبيعي هيچ گاه از توجهي كه در خور اهميت آنها است برخوردار نبوده اند و بهره برداريهاي بي رويه و شتابزده موجب تخريب كيفيت و گاه نابودي كامل آنها شده است.

آنان مي دانند كه باغ گياهشناسي نوشهر از نظر وسعت و قدمت دومين باغ گياهشناسي در كشور است و از اين گونه باغها در گستره ايران بزرگ وجود ندارد

آنان نيك مي دانند اگر هنگام قطع درختان كهنسال با اين موضوع برخورد درستي مي شد اكنون نظاره گر اين وضعيت اسف بار نبوديم و اگر اين بار نيز با چنين پديده ناميموني برخورد نشود اين موضوع براي آينده رواج پيدا خواهد كرد.

آري چون مي دانند براي همين هم نسبت به تخريب آنها حساسند و واكنش نشان مي دهند

برادران محترم دولتي و نمايندگان محترم مردم در مجلس شوراي اسلامي تقريبا ثلث قرن از عمر انقلاب اسلامي ايران گذشته است بياييد مروري بر عملكرد خود در قبال سرنوشت منابع طبيعي و محيط زيست ايران بياندازيم و ببينيم چه كرده ايم . آيا نسبت به تخريب منابع طبيعي به اندازه كافي حساسيت به خرج داده ايم يا از آن بعنوان ملكي بلامعارض هر موقع و هرجا كه لازم بوده استفاده كرده ايم . چه بايد مي كرديم كه نكرده ايم. اكنون‌ زمان‌ آن‌ رسيده‌ است‌ كه‌ در قبال‌ قصور و بي‌ تفاوتي‌خويش‌ نسبت‌ به‌ طبيعت‌ و محيط زيست به‌ جبران‌ مافات‌ بپردازيم‌ و بيش از اين به تن رنجور آن صدمه نزنيم.

در همین ارتباط:

بیانیه روز پایانی وبلاگستان محیط زیست

درخواست مهم انجمن اعضای هیأت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور از دکتر پرهمت

به گزارش گیزمک كه خبرآنلاین آنرا انتشار داده است، اعضای گروه Influx Studio در یک ابتکار تازه به ساخت جنگل مصنوعی در شهر بوستون دست زده‌اند. آنها تلاش کرده‌اند با مهار انرژی‌های تجدیدپذیر، درخت‌های مصنوعی زیبایی را خلق کنند که به کمک همان مکانیزم موجود در جنگل، دی‌اکسیدکربن هوا را جذب می‌کنند. این درخت‌های مصنوعی به کمک فناوری ایجاد شده توسط یکی از اساتید دانشگاه کلمبیا با صرف انرژی تجدیدپذیر، دی‌اکسید‌کربن هوا را جذب خواهند کرد. در ساختار این درخت‌ها که Treepod نام دارند از رزین قلیایی استفاده شده که در مجاورت با هوا، دی‌اکسیدکربن آنرا جذب كرده و هوای پاک به محیط اطراف پراکنده می‌شود تا جای خود را به هوای آلوده بدهد. در انتهای این فرایند کافی است رزین اشباع‌شده در مجاورت آب قرار بگیرد تا دی‌اکسیدکربن را به درون آن آزاد کند. این درخت‌های مصنوعی را می‌توان از انواع پلاستیکهای بازیافت‌شده یا قابل‌بازیافت مانند پلی‌اتیلن‌ترفتالات (PET) که برای تولید انواع بطری‌ها به‌کار می‌رود، تولید کرد. ساختار اصلی هر درخت از یک پایه و سه بخش مجزا تشکیل شده که در نهایت تصویری شش‌ضلعی را از نمای بالا شکل خواهد داد. برای پاکسازی هوای هر منطقه به تعدادی از این درخت‌ها نیاز خواهد بود که در مجموع شبکه‌ای از درخت‌های مصنوعی برای تولید هوای پاک در بوستون را شکل خواهند داد.

سرانجام هفته منابع طبيعي امسال هم سپري شد. اگر چه انتظار اين بود كه قدري بيشتر از جنبه هاي حائز اهميت جنگلها و مراتع در بخش هاي خبري صدا و سيما و يا تريبونهاي نماز جمعه سراسر كشور به سمع و نظر مردم مي رسيد ولي طبق معمول اگر هم مسئولين صحبتي كردند بيشتر به جنبه هاي كارهاي اجرايي حال و آينده پرداختند و كسي هم نيست كه از آنها بپرسد اگر اين همه كار كرده ايد و يا قصد انجام آنرا داريد چرا سرنوشت منابع طبيعي به اين روز افتاده است آخر مسئولين قبلي هم از اين حرفها زياد گفتند و رفتند. مهم نتيجه هاي عملي و دست يافتني اين كارهاست كه متاسفانه كمتر به چشم مي خورد. بگذريم؛ اگرچه در همين وبلاگ و در موارد متعدد به اهميت منابع طبيعي اعم از جنگل، مرتع، خاك و آب پرداخته شده است لازم ديدم شمه اي از فوايد اين منابع پر اهميت را براي خوانندگان خوب و عزيز اين تارنما مرور كنم.

پاره اي از فوايد بيشمار جنگلها و مراتع:   

1ـ كنترل آبهاي سطحي و تغذيه آبهاي زيرزميني:

هر هكتار جنگل قادر است سالانه 500 تا 2000 متر مكعب آب را در خاك نفوذ دهد  كه اين مقدار به مراتب بيشتر از زمينهاي غير جنگلي است. به طور مثال براي نفوذ يك ليتر آب در اراضي جنگلي پهن برگ 7 دقيقه و 40 ثانيه، در زمين كشاورزي 46 دقيقه و 46 ثانيه و در محيط خارج از جنگل 4 ساعت و 26 دقيقه و 40 ثانيه وقت لازم است. در عرض يك ساعت در  زمين جنگل پهن برگ 4/8 ليتر، در زمين كشاورزي 29/1 ليتر و در محيط خارج از جنگل 22/0 ليتر آب وارد خاك مي شود يعني خاصيت نفوذپذيري خاك جنگل هاي پهن برگ 40 برابر بيشتر از خاك زمين غير جنگلي مي باشد.. از طرفي درصد تبخير در سطح زمينهاي جنگلي بعلت خنكي هوا و بالا بودن رطوبت و كمتر تابيدن نور آفتاب و نبودن باد شديد بسيار كمتر از منطقه غير جنگلي مي باشد.. در آمريكا ارزش سالانه جنگل هاي دولتي را از لحاظ ذخيره آب 300 ميليون دلار و درامد آنرا از محل گردشگاهها و پارك هاي جنگلي 40 ميليون دلار تخمين مي زنند در صورتيكه از محل فروش چوب سالانه فقط 23 ميليون دلار بدست آمده است

2ـ مبارزه با آلودگي هوا:

آلودگي هوا چه درمناطق شهري بوسيله وسايل دود زا و كارخانجات و ساير منابع آلوده كننده و چه در مناطق بياباني در اثر حركت و جآبجائي ماسه ها و گرد و غبار بوسيله باد وجود دارد. مواد سمي موجود در هواي شهرها فقط از لوله اگزوز ماشينها و يا دودكش كارخانه هاي داخل شهر خارج نمي شود بلكه بادهايي كه از اطراف مي وزند سبب مي گردند كه گرد و غبار و گازهاي كارخانه‌هاي اطراف را هم وارد شهر نمايند و به غلظت مواد سمي هواي مناطق مسكوني بيافزايند. درختان در جلوگيري و كاهش آلودگي هوا كه در بالا ذكر شد نقش اساسي دارند. بطور مثال یک درخت صد ساله راش با 2.5 تن وزن (وزن چوب خشک) در طول عمر خود 12.5 میلیون متر مکعب گاز کربنیک هوا را جذب کرده است تا بتواند این مقدار چوب را تولید کند. همچنین درختان باد حامل ذرات ريز را شانه مي كنند و مي‌توانند در هر هكتار جنگل تا 68 تن گرد و غبار را هر بار در خود رسوب دهند طبق بررسيهاي دانشمندان روسيه درختان كاج، گردو، پيسه آ، آبيس سيبري، بلوط، فندق، اوكاليپتوس، ارس، افرا، بيد، زبان گنجشك و داغداغان از خود موادي در هوا پخش مي كنند كه باعث از بين رفتن بسياري از باكتريها و قارچ هاي تك سلولي و برخي از حشرات مضر مي شود اين ماده را توكين ( Tukin ) در سال 1956 فيتونسيد ناميده است. اين مسئله ايجاد فضاي سبز در اطراف و داخل شهرها و اطراف بيمارستان‌ها، ‌مدارس و اماكن  عمومي را بخوبي گويا مي سازد.

3ـ مبارزه با فرسايش و حفظ و توليد خاك:

جنگل به كمك شاخ و برگ درختان، از سرعت باد مي كاهد و از طريق ريشه گياهان، خاك را حفظ مي كند و مانع ايجاد فرسايش مي شود. بعلت آرام بودن هواي داخل جنگل تبخير بسيار ناچيز بوده و خطر خشك شدن خاك كه از شرايط مهم آغاز فرسايش است از بين مي‌رود. در مناطقي كه پوشش گياهي وجود دارد، هنگام بارندگي قطرات باران به علت انرژي كه در مسير خود و همچنين تاثير قوه جاذبه زمين كسب مي كنند و مي توانند موجب متلاشي شدن ذرات خاك و جآبجايي آن شوند در اثر برخورد به شاخ و برگ گياهان به ذرات بسيار ريز تبديل گشته و به آهستگي روي خاك مي رسند. از طرفي بقاياي نباتي كف جنگل و مراتع همچون اسفنجي آب حاصل از بارندگي را د رخود جذب نموده و به آهستگي روي خاك رها مي كند و بدينوسيله خطر شتشوي خاك از بين رفته و خاك حفظ مي شود. در تحقيقات‌ انجام‌ شده‌ در يكي‌ از ايالت‌هاي‌ آمريكا (New Hampshire) ثآبت‌ شده‌ است‌ كه‌ پس‌ از بريدن‌ درختان‌ يك‌ جنگل‌، جريان‌ آب‌ حاصل‌از بارندگي‌ در عرض‌ دو سال‌ در هر هكتار 95 كيلوگرم‌ ازت‌ نيتراتي‌ و 89 كيلوگرم‌ كلسيم‌ را از بين‌برده‌ است‌ در حاليكه‌ در يك‌ جنگل‌ دست‌ نخورده‌ ميزان‌ ازت‌ نه‌ تنها از بين‌ نرفته‌ بلكه‌ در هر هكتار2 كيلوگرم‌ نيز به‌ ميزان‌ آن‌ افزوده‌ شده‌ است‌. اين‌ مقدار ازت‌ از باران‌ دريافت‌ شده‌ است‌. همچنين‌كلسيم‌ از بين‌ رفته‌ بسيار كم‌ بوده‌ و مقدار آن‌ 7 كيلوگرم‌ در هكتار بوده‌ است‌.

4ـ جلوگيري از سرو صداي محيط:

يكي از آثار نامطلوب صنعت ايجاد سرو صدا در مناطق مسكوني است كه در اثر تراكم جمعيت، وسايط نقليه موتوري، كارخانه ها و وسايل و ماشين آلات ساختماني و ساختمان سازي توليد مي شود. اگر اقدامات لازم در جهت كمتر نمودن سر و صدا در شهرهاي صنعتي بزرگ و نزديك فرودگاه ها انجام نگيرد، مي تواند ناراحتي‌هاي عصبي و روحي ببار آورد. علاوه بر اقدامات فني لازم براي جلوگيري از سرو صداي محيط، جنگل كاري و ايجاد فضاي سبز در داخل شهرها و اطراف مناطق صنعتي و فرودگاهها به ميزان قابل ملاحظه اي از سرو صدا مي‌كاهد .

5ـ تفرجگاه براي انسان:

جنگل و پارك و فضاي سبز در داخل و اطراف شهرها به مردم خسته از زندگي ماشيني و سر و صداي محيط اين امكان را مي دهد كه بتوانند ايام فراغت را در اين مكان به استراحت و تفريح بپردازند و بچه ها از آپارتمان بيرون آيند و جهت تقويت فكر و بدن خود در محيطي آرام و با هوايي سالم به بازي بپردازند. طبيعت همواره با زيبائي هاي خود نظر انسان را به خود جلب مي نمايد و گياهان يكي از عوامل مهم زيبايي طبيعت بشمار مي روند. هر انسان از مشاهده طبيعت سرسبز جنگلها و مراتع لذت مي برد و با ديدن گل هاي زيباي طبيعي با رنگ هاي دلفريب كه از دل خاك سر بر آوده است به عظمت و رحمت خالق سبحان پي مي برد و شكر نعمتهاي بيكرانش را بجا مي آورد. بسياري معتقدند كه جنگل در سبك موسيقي و نقاشي افراد تاثير خاصي دارد و بسياري از هنرمندان و اهل ادب از مناظر زيباي طبيعت در ايجاد اثر خود الهام مي گيرند.

 6ـ تعديل آب و هواي يك منطقه:

وجود رسنتي ها، بخصوص جنگل در تعديل حرارت محيط موثر است و حرارت روزانه سطح زمين را متعادل مي كند و باعت اعتدال آب و هوا مي گردد، زيرا در تابستان قسمتي از انرژي حرارتي خورشيد را جذب نموده و باعث تقليل حرارت زمين مي‌گردند و در زمستان به منزله روپوشي براي آن به شمار رفته و مانع از دست دادن حرارت آن مي گردند.  از اين گذشته تبخير ناچيز و بالا بودن رطوبت نسبي هوا در داخل جنگل نيز به اين امر كمك مي كنند.

7ـ تلطيف هوا:

جنگل ها و مراتع و به طور كلي گياهان سبز در نتيجه عمل كربن‌گيري مرتباً گاز كربنيك هوا را كه در اثر تنفس حيوانات و انسان و فعل و انفعالات شيميايي و آلودگيهاي محيط زيست وارد هوا مي شوند جذب نموده و گاز اكسيژن را كه يك ماده حياتي براي موجودات زنده به شمار مي رود پس مي دهند. بررسی های انجام شده نشان داده است هنگام کربن گیری درختان، از 264 گرم انیدرید کربنیک هوا مقدار 192 گرم اکسیژن آزاد می شود از این نظر هر هکتار جنگل قادر است سالانه 2.5 تن اکسیژن (اکسیژن لازم برای 10 نفر در سال) آزاد کند. در مجموع حدود 60 درصد از اكسيژن مصرفي جهان بوسيله فضاي سبز تامين مي شود از اين رو تلطيف هوا و تامين اكسيژن مورد نياز جانداران از فوايد مهم جنگل و فضاي سبز مي باشد.

8- جلوگيري‌ از وقوع‌ بهمن‌:

‌ پوشش‌ گياهي‌ از نوع‌ بوته‌اي‌ يا بالشتكي‌ سطوح‌ ناهمواري‌ ايجاد كرده‌ وخطر سقوط‌ بهمن‌ را كاهش‌ مي‌دهد. لذا در نقاطي‌ كه‌ حتي‌ براي‌ ورزش‌ اسكي‌ استفاده می شود، بهتر است‌ هم‌ محل‌ اسكي‌ و هم‌ ارتفاعات‌ مشرف‌ به‌ آن‌ را با گونه‌هاي‌ مرتعي‌ نوع‌ بوته‌اي‌ وبالشتكي‌ تقويت‌ كرد. در مناطق‌ بهمن‌ خيز براي‌ جلوگيري‌ از خطرات‌ ناشي از آن‌ در محلهاي‌ آغاز حركت‌ توده‌هاي‌ برفي‌ اقدام‌ به‌ جنگل‌كاري‌ مي‌شود. معمولاً جنگل‌كاري‌ در روي‌ خطوط‌ تراز و با ايجاد بانكت‌ صورت‌ مي‌گيرد.

رييس جمهور محترم در مراسم تجليل از تعاوني‌هاي برگزيده مسكن مهر كشور در تاريخ 12 تيرماه سالجاري ضمن تشريح طرح جديد دولت براي مسكن، به وجود 30 ميليون هكتار زمين بلااستفاده در كشور اشاره كرد و اظهار داشت كه؛ مي‌توان به هر خانواده ايراني مقداري از زمين‌هاي بلااستفاده را اجاره داد تا آنها بخشي از آن را ساخته و در بخش ديگري از آن باغ ايجاد كنند و اگر به 20 ميليون خانوار ايراني 2 ميليون هكتار زمين اجاره بدهيم و اجازه ساخت سه طبقه را نيز به آن بدهيم، 60 ميليون خانواده ايراني خانه‌دار خواهند شد.

با اين حساب اگر هر خانواده ايراني را 4 نفر در نظر بگيريم به اين ترتيب براي 240 ميليون نفر مسكن تامين شده است!. به هر حال طرح مجدد باغ شهرها يا باغ ويلا از سوي رئيس جمهور محترم دغدغه هاي زيادي را براي مسئولين كشوري و كارشناسان مربوطه بهمراه داشته است تا آنجا كه بسياري از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي نيز به اين موضوع واكنش نشان داده اند آنچنانكه برخي از نمايندگان با بیان اینکه مقام معظم رهبری سال گذشته به دلیل سوء استفاده‌هایی که ممکن است در اجرای این طرح پیش آید مخالفت خود را با اين طرح اعلام کردند ، اظهار داشته اند كه آقاي رئيس جمهور هم بهتر است از رویاهای خود فاصله بگیرد و  به واقعیت فکر کند.  از طرفي طرح اين موضوع براي برخي از مردم هم توقع ايجاد كرده بطوريكه در بسياري از محافل عمومي و يا خصوصي صحبت از واگذاري زمين 1000 متري به مردم است.     

مسلما براي کشوری که مطابق آمارهاي رسمی دست کم 15 میلیون نفر زیر خط فقر زندگی می کنند و داشتن يك آپارتمان كوچك هم در حد يك آرزو است واگذاري يك قطعه زمين 1000 متري آنهم با توصيفي كه رئيس جمهور محترم از اين قطعه واگذاري داشته است يك نعمت بزرگ است كه نصيب آنها خواهد شد. بنده ضمن توفيق هر چه بيشتر رئيس جمهور محترم در چنين كارهاي بزرگي كه از سر خيرخواهي و حسن نيت قصد انجام آنرا دارند لازم مي دانم به چند نكته زير كه نمي توانم  پاسخ مناسبي براي آن داشته باشم اشاره كنم.

-در حال حاضر چنانچه وسعت مراكز مسكوني شهرهاي بزرگ ايران يعني 31 مركز استان را در نظر بگيريم مجموع مساحت آنها  3475 كيلومتر مربع يا 347500 هكتار است كه در طول ساليان متمادي و به مرور داراي امكانات زندگي اعم از آب و برق و گاز و تلفن و خيابان اسفالت و پارك و مسجد و مدرسه و سينما و دانشگاه و.....شده اند. حالا شما فكرش را بكنيد كه تهيه چنين امكاناتي براي مساحتي حدود 2 ميليون هكتار چند سال بدرازا خواهد كشيد.

-اگر قرار است كه در هر يك از اين قطعات 1000 متري 2 ميليون هكتاري باغ و فضاي سبز ايجاد شود چقدر آب و چند چاه عميق لازم است.  اگر در گذشته هاي نه چندان دور در هريك از حياط هاي شهر و روستا يك چاه دستي با بيل و كلنگ و سطل و در عمق 10-15 متري به اب مي رسيد و نياز اوليه خانوارها را از نظر آب برآورده مي كرد اكنون عمق چاهها به چندين برابر قبل رسيده و با مقني و بيل و كلنگ هم امكان پذير نيست و بايد چاه عميق حفر شود. اين در حالي است كه هم اكنون به دليل محدوديت شديد و افت كيفي منابع آبي كشور از يك سو، افزايش جمعيت، توسعه شهرنشيني، كشاورزي و صنعت و تشديد تقاضا براي آب از سوي ديگر، با چالش‌هايي اساسي روبرو هستيم كه در صورت بي‌توجهي به آن، مي‌تواند روند توسعه كشور را در آينده نزديك با موانع و تنگناهاي جدي مواجه نمايند.

- بر اساس آمار موجود حجم ورودي آبهاي زيرزميني كشور حدود ‪۶۳ميليارد متر مكعب و برداشت ازاين آبها سالانه  ‪ ۶۹ميليارد متر مكعب از طريق چشمه‌ها و قنوات و چهارصد و پنجاه هزار حلقه چاه "كه190 هزار حلقه از آنها در مناطق ممنوعه حفر شده" صورت مي گيرد يعني در حال حاضر كشور با مشكل كم آبي مواجه است. به عبارت ديگر حدود 7  ميليارد مترمكعب بيش از ميزان تغذيه از آب‌هاي زيرزميني بهره‌برداري مي شود و تراز آن هميشه منفي است يعني هر سال با افت كمي و كيفي آب روبرو هستيم. به همين دليل هم بسياري دشت هاي كشور ممنوعه اعلام شده  و اجازه حفر چاه براي آنها داده نمي شود. اين در حالي است كه به دليل پمپاژ زياد اب از چاههاي عميق، آب بسياري از آنها به شوري گراييده و اراضي حاصلخيز قبلي شور و رها شده اند.

درياچه ها و تالاب ها از جمله دریاچه ارومیه ؛ دریاچه پریشان، تالاب بختگان، انزلی، گاوخونی، میقان، طشک، کم جان، هامون، مهارلو، میانکاله، گندمان، شادگان، هورالهویزه، هورالعظیم و …  بر اثر مديريت نادرست آب در كشور و حدوث خشكساليها يا خشك شده اند و يا در شرف خشكي قرار گرفته اند.    مشكل ديگري كه در اثر افت سطح آبهاي زيرزميني خودنمايي مي كند نشست زمين است. پديده اي كه هم اكنون نشانه هاي آن در مناطق مختلف كشور از جمله ورامین، رفسنجان، زرند كرمان و همدان بروز كرده است. بررسی‌های كارشناسان سازمان نقشه‌برداری و زمین‌شناسی نيز حاكی از بروز این پدیده مخرب در جنوب تهران است. براساس محاسبات و اندازه‌گیری‌های صورت گرفته از سوی سازمان نقشه‌برداری از سال 74 تاكنون سطح وسیعی از اراضی جنوب تهران در محدوده مناطق 17، 18 و 19 به ویژه اطراف محدوده اتوبان آزادگان بین 60 تا 187 سانتی‌متر فرونشست داشته‌اند.

كيست كه نداند حياتي‌ترين‌ عامل‌ براي‌ حيات انسان و توليد محصولات‌ كشاورزي‌ آب است. ‌ از آنجا كه‌ آب‌ مهمترين‌ ركن‌ منابع‌ طبيعي‌ كشور ما محسوب‌ شود و استفاده‌ پايدار از آن‌ رمز بقاي‌ ساير اركان‌ منابع‌ طبيعي‌ است‌ لذا در هر كاري بايد آب را در اولويت نخست قرار داد و هر گونه توسعه اي را ار دريچه آب نگاه كرد. با وضعیتي كه فوقا بدان اشاره شد آیا در حال  حاضر  اجرای چنین طرحی در کشور امکانپذیر است؟ 

امروز مطلبي تحت عنوان " کاش تصمیم گیران ما سرخ پوست بودند " توسط خانم مرضيه ناظري خبرنگار فعال ايسنا در خراسان نوشته شده توجهم را جلب كرد. توصيه مي كنم شما هم اين مطلب را بخوانيد.

از قرار معلوم طرحهاي بلند پروازانه و شايد رؤيايي كه قبلا هم ارايه شده و پس از بررسي هاي اوليه امكان انجام آنها عملي تشخيص داده نشده مجددا مطرح شده است از جمله اين طرحها مي توان به چند طرح مشابه از قبيل طرح ايرانرود (طرح اتصال درياي خزر به خليج فارس)، طرح ايجاد کانال کشتيراني از طريق ايجاد شکاف در کوه البرز، طرح احداث کانال لوت و طرح احداث درياچه هايي بين درياي خزر و خليج فارس اشاره كرد كه در سال هاي گذشته هم مطرح بوده است. اخيرا هم برخي از صاحب نظران يا صاحب منصبان طرح اتصال درياچه خزر به خليج فارس و انتقال آب به مناطقي از کوير مرکزي کشور در قالب ايجاد سه يا چهار درياچه مصنوعي در فرورفتگي هاي طبيعي موجود از جمله حوض سلطان، درياچه نمك، دشت كوير ،هامون و جازموريان مطرح كرده اند و در كنار آن چه رؤياهايي در سر پرورانده اند آنچنانكه با انتقال آب، کوير مرکزي ايران را به يکي از زيباترين نقاط دنيا تبديل کنند، بارندگي را در كوير مركزي افزايش دهند و در آنجا درياچه دائمي داشته باشند و..... مي توانيد آنها را در لينك هاي سايت معرفي شده در بالا ببينيد. 

بايد گفت اولا اگر قرار بود با آوردن آب در كوير مركزي ايران بارندگي ايجاد شود كه نواحي ساحلي جنوب كشور در كنار درياي بزرگ عمان و خليج فارس بايد سرسبز و پر از جنگلهاي زيبا مثل شمال كشور داشتند در حاليكه بدليل بارندگي كم در رديف مناطق بياباني قرار دارند. براي ايجاد باران بايد شرايط ديگري هم فراهم باشد تا هوا بتواند صعود كند و بارندگي ايجاد كند. به دليل نبودن شرايط لازم حتي در روي درياها هم از نظر شرايط اقليمي بيابان وجود دارد.

 ثانيا چقدر آب و با چه هزينه اي از خليج فارس بايد به كوير مركزي ايران پمپاژ شود تا بتواند تبخير 3 تا 4 هزار ميليمتري اين نواحي را جبران كرده و آبي هم در اين كفه هاي كويري ماندگار شود. اگر گذرتان در اسفند يا اوايل فروردين بعضي از سالهاي مرطوب به دشت كوير افتاده باشد اين منطقه بصورت دريايي پرآب جلوه مي كند كه تنها در فاصله اي بسيار كم چيزي جز يك كفه نمكي از آن باقي نمي ماند.

 دشت كوير

آيا بهتر نيست اين فكرها و ايده ها را براي نجات آنچه داريم بكار ببنديم تا آنها را از دست ندهيم. وضعيت اسفناك درياچه اروميه، روزهاي فلاكت بار زاينده رود، تبديل شدن رودخانه ها و حتي سواحل درياها به زباله دانهاي صنعتي و مراكز فاضلاب، كاهش سطح جنگلها و سير قهقرايي مراتع فرسوده ي كشور ، از بين رفتن صدها گونه مختلف گياهي و جانوري، فرسايش نگران كننده خاك و بهره برداري بيروبه از زمين و آب، شوره زارهای گسترده تر و سيلابهاي شديدتر، طوفانهاي گرد و غبار، راندمان كم آبياري و توليد و ...... و در يك كلام بايد گفت شما را به خدا اگر مي توانيد كاري كنيد كه همين درياچه ها و تالاب آبدار داخلي كشور خشك نشود، ايجاد درياچه جديد و اتصال خليج فارس به درياي خزر پيشكشتان.

درياچه مهارلو

درياچه اروميه

- روشهاي تعيين تبخير و تعرق:

- اندازه گيري مستقيم:

اندازه گيري هاي مستقيم به دليل در نظر گرفتن شرايط واقعي و بدست آوردن مستقيم پارامتر هاي اصلي به عنوان يكي از دقيق ترين روشها شناخته شده است. نتايج روش هاي مستقيم در همان فواصل زماني اندازه گيري شده، قابل استفاده است و تعميم آن به زمان هاي ديگر مقدور نمي باشد. همچنين گران بودن آن باعث شده كه از اين روش براي اصلاح، واسنجي و تعيين صحت روشهاي تجربي مورد استفاده قرار گيرد.  اندازه گيري مستقيم تبخير و تعرق توسط لايسيمتر صورت مي گيرد و لايسيمتر ها به دو دسته زهکش دار و وزني تقسيم مي شوند. لايسيمتر يك مخزن با ابعاد مشخص است كه در داخل خاك قرار داشته و از خاك مزرعه پر و گياه مورد نظر در آن كاشته مي شود.

براي ساخت لايسيمتر ها كرت هائي به مساحت 1تا2 متر مربع و يا دايره اي با همين قطر و به عمق هاي مختلف (تا حدود سه متر ) در بستر خاك يا شنزار ايجاد مي شود و  ديوارهاي ا طراف گودال حفر شده بوسيلاه لايه اي از مواد  مخصوص غير قابل نفوذ مي شود. كف لايسيمتر را با استفاده از  بتن به صورت قيف در آورده تا بدين وسيله آب نفوذي از پروفيل توسط لوله اي پلاستيكي به مخزن هايي متشكل از دو بطري مدرج منتقل شده و اندازه گيري شود. در زير كليه لايسيمترها يك تونل يا  زير زمين نسبتاٌ بزرگ براي كنترل و اندازه گيري آب خروجي ساخته مي شود. در اين سيستم لايسيمتري، كاهش رطوبت خاك اعم از آب خروجي از بروفيل خاك يا  مقدارتبخير و تعريق از طريق گياه و سطح خاك با دقت زيادي قابل اندازه گيري است. از آنجائي كه لايسيمترهاي زهكش دار قادر به اندازه گيري تبخير و تعرق ساعتي يا روزانه نمي باشند مي توان با استفاده از دستگاه TDR رطوبت لحظه اي را در عمق هاي مختلف لايسيمتر اندازه گيري نموده و با دستگاه data logger آنها را براي زمانهاي تعيين شده ثبت نمود. بطور كلي اساس كار در اين روش، اندازه گيري جريانهاي ورودي و خروجي آب است كه طي يك دوره زماني مشخص به حجم كنترل شده خاك وارد يا خارج مي شود و تبخير و تعرق بر اساس معادله بيلان آب تعيين مي شود

در مناطق خشك و بياباني و بويژه در پروژه هاي مقابله با بيابانزايي تعيين مقدار نياز آبي گياهان، يكي از نيازهاي ضروري بخشهاي اجرايي كشور محسوب مي شود. اين نياز براي بسياري از گونه هاي درختي و درختچه اي و حتي بوته اي كه براي احياي بيابانها بكار مي رود هنوز مشخص نشده است هر چند براي بسياري از گونه هاي زراعي كشور اين مهم به انجام رسيده است. اين نكته را بايد يادآوري كنم كه براي تعيين آب مورد نياز و رسيدن به اعداد واقعي  نياز آبي گونه هايي كه در عرصه هاي طبيعي كشت مي شوند احتياج به استفاده از لايسيمتر است كه متاسفانه هزينه زيادي هم دارد. اما از آنجا كه در مناطق بياباني آب بعنوان يك كالاي حياتي و با ارزش محسوب مي شود و احداث و ايجاد سيستم هاي لايسيمتري هم معمولا با هزينه هاي زيادي همراه است مي توان در نبود اينگونه ابزار و ادوات با كمك مدلهاي رياضي و حتي بسته نرم افزاري كراپ وات(Cropwat ) كه معمولا براي گياهان زراعي بكار مي رود نياز آبي گياهان را براي آبياري تكميلي در ماههاي مختلف سال بطور تقريبي برآورد كرد. قبل از پرداختن به بحث اصلي لازم است به برخي تعاريف مرتبط با موضوع اشاره اي بشود. چرا كه اگر بتوانيم تبخير و تعرق واقعي را براي گونه هاي گياهي محاسبه كنيم به مقدار تقريبي نياز آبي گونه هاي گياهي دسترسي خواهيم يافت. از اين رو واژه اي كه بيش از هر عنصر ديگري تكرار مي شود واژه تبخير و تعرق است كه خود انواع مختلفي دارد.

 تبخير و تعرق: فرايندي تركيبي است كه شامل تبخير از سطح خاك و تعرق از سطح گياه مي باشد. انتقال آب از سطح خاك به هوا را تبخير و خارج شدن آن از سطح گياه را تعرق گويند. اين دو پديده هر دو ماهيت تبخيري داشته و چون تفكيك آنها از هم پيچيده است مجموعا تبخير و تعرق ناميده مي شود.

تبخير و تعرق پتانسيل: چنانچه در محيط محدوديت آب وجود نداشته باشد، حداكثر مقدار آبي كه توسط سطوح خاك و گياه تبخير مي شود تبخير و تعرق پتانسيل ناميده مي شود.

تبخير و تعرق واقعي: وقتي كه توان تبخير كنندگي جو بيشتر از آب موجود در خاك يا گياه باشد، تبخير و تعرق پتانسيل اتفاق نمي افتد و در اين شرايط مقدار تبخير و تعرق محدود به ميزان آب قابل تبخير از سطح خاك و گياه مي شود كه آن را تبخير و تعرق واقعي مي نامند.

تبخير و تعرق گياه مرجع: همان تبخير و تعرق پتانسيل براي پوشش گياهي چمن يا يونجه است كه بطور وسيع و با پوشش يكنواخت و بطور كامل بر زمين سايه انداخته است و بدون محدوديت آب، تبخير و تعرق مي كند. در عمل براي تعيين تبخير و تعرق هر گياهي، اول تبخير و تعرق پتانسيل يا مرجع برآورد مي گردد و سپس با اعمال ضريب گياهي مناسب، تبخير و تعرق واقعي گياه، تعيين ميگردد.

محدود بودن منابع آب در کشور و نياز به مصرف رو به افزايش جمعيت و همچنين گرم شدن کره زمين ايجاب مي کند که استفاده از اين منبع حياتي در کليه زمينه هاي مصرف با احتياط و به درستي انجام شود. بخش عمده مصرف آب يعني بيش از 85 درصد در زمينه کشاورزي و 15درصد بقيه در صنعت و مصارف شهري مورد استفاده قرار مي گيرد. در سالهاي اخير به منظور جلوگيري از آلودگي هوا و ايجاد فضاي سبز و پارکهاي کويري و همچنين توليد علوفه و احياي مراتع در مناطق بياباني محل مصرف جديدي براي مصرف آب بوجود آمده است. از اين رو تعيين ميزان آب مورد نياز گياهان، از اولين و مهم ترين اطلاعات مورد نياز براي كشت و كار است. برآورد كمتر از مقدار واقعي آب مورد نياز گياه،  باعث تنش آبي گياهان و کاهش محصول مي شود و برعكس تخمين بيش از حد آن ضمن هدر رفتن آب، شستشوي مواد مغذي خاک و كاهش توليد را در پي دارد. پژوهش هاي مربوط به نياز آبي گياهان، در حدود يك قرن است آغاز شده و كماكان نيز ادامه دارد. اگر به تاريخ تحول اين علم كه در جستجوي رابطه اي براي تخمين تبخير آب از خاك وگياه بوده بنگريم، ملاحظه مي شود كه معادله پنمن انگليسي در سال 1948 و مان تيث در سال 1965 بيش از هر معادله ديگر مورد بحث و بررسي قرار گرفته و هم اكنون نيز معادله تلفيقي پنمن و مان تيث، بيش از هر رابطه ديگري مورد استفاده قرار مي گيرد.

در حدود بيست سال پيش نيز، دورن باس هلندي و پرويت آمريكايي، نشريه شماره 24 فائو را كه مشعر بر تعيين نياز آبي گياهان است، تهيه و منتشر كردند و در آن نشريه، علاوه بر معادله پنمن، معادلات متداول ديگر و يا تغيير شكل يافته آنها را نيز عرضه داشته و دستور العمل نسبتا جامعي براي كاربرد اين نشريه آماده ساختند. كاربرد بيست ساله اين نشريه در اقاليم گوناگون نشان داد كه معادله پنمن تعديل شده و اصلاح شده در اغلب موارد تبخير و تعرق از يك پوشش چمني مبنا را كه پايه محاسبات بعدي براي تبديل آن به نياز آبي كشت مورد نظر است، به ميزان 15 تا 20 درصد بيش از واقعيت برآورد مي کند. در 22 سالي كه از انتشار نشريه 24 فائو مي گذرد[1]  دانشمندان و پژوهندگان كوشش كرده اند كه معادلات و روبط مختلف را در چند نقطه كره زمين به محك تجربه بيازمايند و در اين ميان معادله تلفيقي پنمن و مان تيث ( Penmam & Monteith ) در هر دو نيمكره شمالي و جنوبي و آب و هواي خشك يا مرطوب، گوي سبقت را از ساير روش ها ربوده است. در نشريه فائو به پيروي از تعريف اوليه پنمن، تبخير و تعرق از يك پوشش چمني ( ETo ) به عنوان تبخير و تعرق پايه در نظر گرفته شده است و هر چند پژوهندگان آمريكا، يونجه را جايگزين چمن ساخته اند ولي در هر دو مورد، تنوع بين گونه ها و همچنين اعمال مديريت هاي متفاوت در نگهداري آن، سبب شده است كه نتوان پوشش گياهي يكساني را در نقاط مختلف، به آساني فراهم آورد. كاربرد پنمن مانتيث بر روي هر دو گونه گياهي نشان مي دهد كه در شرايط برابر، نسبت تبخير و تعرق از يونجه( ETa ) به تبخير و تعرق از چمن ( ETg ) در حدود ۱.۳۲ بوده و با مرطوب شدن اقليم به ۱.۲۵ كاهش مي يابد. بدين جهت معادله پنمن مانتيث چنان يكپارچه و بازسازي شده است تا بتواند تبخير و تعرق را از يك پهنه كشت مجازي و نه واقعي برآورد كند و تأثير عوامل انساني، گياهي و مديريتي به كمترين مقدار كاهش يابد.

در حالیکه سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری شیراز برای نخستین بار در کشور، ضوابط و سیاست های انگیزشی بام سبز در کلان شهر شیراز را به تصویب رسانده است نماینده ارومیه در مجلس شورای اسلامی راه حل نجات دریاچه ارومیه را در کوچک کردن آن می داند. 
به گزارش دادنا مدیرعامل پارک ها و فضای سبز شهرداری شیراز گفته است: طرح ایجاد فضای سبز بر روی بام یا بام سبز برای نخستین بار در کشور پس از تعیین مشاور و تهیه طرح مهندسی در شورای اسلامی شهر شیراز تصویب و به شهرداری شیراز ابلاغ شد .به گفته وی بام سبز از راههای کنترل جزایر گرمایی در شهرهای بزرگ است که از چند سال پیش در چند شهر بزرگ دنیا اجرا می شود .
جزایر گرمایی مناطقی از کلان شهرهاست که به سبب تراکم ساخت و ساز و جمعیت ، دمایی بیشتر از سایر نقاط شهری دارد و طرح بام سبز یکی از راههای افزایش سرانه فضای سبز شهری است. اگرچه این اقدام بسیار پسندیده شهرداری شیراز جای تقدیر دارد اما طرح بعضی مسایل غیر کارشناسی شده آنهم از سوی افراد تاثیر گذار در تصمیم گیریهای کشوری جای سئوال است. به گزارش آفتاب نیوز قاضی پور نماینده مردم ارومیه در پاسخ به این سئوال كه با وضعیت فعلی دریاچه ارومیه آیا راه‌حلی كه بتواند حداقل در كوتاه‌مدت وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه را بهبود ببخشد وجود دارد یا خیر گفته است:در گذشته گفته شده و امروز هم تاكید می‌‌شود نگهداری دریاچه‌‌ ارومیه به این وسعت فعلی سخت است چون دچار كمبود آب هستیم. بنابراین بهترین كار در حال حاضر این است كه با برداشت نمک هم به شكل سنتی و هم صنعتی غلظت نمک دریاچه را كمتر كنیم. وی تاکید كرده است: بهترین راه‌حل این است كه از یک طرف آب از رود ارس به دریاچه ارومیه پمپاژ شده و از سوی دیگر برداشت نمک هم از دریاچه افزایش یابد تا به این‌ترتیب سطح دریاچه كوچک‌تر شود تا حفاظت از آن راحت‌تر باشد، سپس منتظر لطف خدا و بارش باران باشیم تا دوباره آب دریاچه بیشترشده و دریاچه به سر جای خودش برگردد. باید گفت لطف خدا شامل همه ما شده و می شود اما مدیریت نادرست خود را نیز نباید از نظر دور بداریم . یادتان هست که برای انتقال آب از خلیج فارس و دریای خزر به دشت كوير چه پیشنهاداتی به دولتهای قبل شده بود و چه توجیهات کارشناسی هم کرده بودند یکی از توجیهات آنها آوردن آب به کویر مرکزی ایران و تغییر اکوسیستم و تعدیل آب و هوا بود غافل از اینکه تبخیر بیش از ۳۰۰۰ میلیمتری هوا در آن منطقه چیزی جز به جای گذاشتن نمک بیشتر در آن ناحیه نبود حال خداوند این لطف را به اهالی آذربایجان کرده است و دریاچه ای را با آن وسعت و اکوسیستمی زیبا که باعث تعدیل و تلطیف آب و هوا می شود در آن دیار قرار داده ولی ما با دستکاریهای نابجا و مدیریت نادرست خود در آن حوضه آبخیز در آینده یک کویر نمک دیگر به جای خواهیم گذاشت.