عراق در سال ۶۷ و بر مبنای توافق آمریکا و شوروی به قدری تقویت شد که توانست پس از ۵ سال و نیم از لاک دفاعی خارج شود و با اجرای عملیات‌های شیمیایی و تهاجم‌های گسترده، مناطق تصرف‌شده (فاو، شلمچه و جزایر مجنون) را بازپس گیرد.

38 روز پس از حمله ارتش عراق به فاو و بازپس‌گیری این منطقه، سرانجام در ساعت 8 صبح روز چهارم خرداد 1367 عراق به منطقه شلمچه حمله کرد و مناطقی را که ایران در عملیات کربلای 5 به دست آورد، بازپس گرفت.

عراقی‌ها پس از حمله به فاو، در زمانی کمتر از 48 ساعت نقل و انتقال از منطقه فاو را با هدف آمادگی برای عملیات بعدی، آغاز کردند. چند روز پیش از آغاز تهاجم دشمن، فعالیت‌های دشمن در این منطقه به نحو آشکاری افزایش پیدا کرد.

همزمان در منطقه ام‌الرصاص نیز دشمن به جمع‌آوری موانع شامل خورشیدی و سیم‌های خاردار حاشیه ساحل اروند اقدام کرد. واحد ترابری لشکر گارد جمهوری نیز نفرات، تجهیزات، سلاح‌های ضدهوایی و مهمات را از منطقه هور، فاو و مناطق غرب به منطقه شرق بصره انتقال داد.

برابر گزارش‌های شنود رادیویی، نیروهای دشمن از اول خرداد 1367 (پیش از شروع عملیات) فرکانس‌های بی‌سیم‌های خود را در منطقه آزمایش می‌کرده‌اند.

دشمن، تهاجم به شلمچه را با سه سپاه سوم، هفتم و گارد آغاز کرد. برابر تحلیل محسن رضایی فرمانده وقت کل سپاه در آن هنگام، در حالی که نیروهای خودی از زمان و مکان تهاجم دشمن آگاه بودند، ولی شلمچه تنها در مدت هشت ساعت سقوط کرد.

نیروها به ظاهر آماده‌تر بودند، غافل‌گیری هم وجود نداشت و خطوط دفاعی نیز تقویت شده بودند. البته نیروی احتیاط کمی در اختیار بود. اما سقوط شلمچه در مدت زمان کوتاهی نشان داد که عراق به برتری دست پیدا کرده و دلیل آن تغییر تاکتیک در تهاجم است.

دفاع مقدس ,
عراق شلمچه را در روز 4 خرداد سال 67 و در کمتر از 8 ساعت با اجرای عملیات‌های شیمیایی و با تهاجم گسترده از نیروهای ایرانی بازپس گرفت. سرعت عمل ارتش عراق علی‌رغم اینکه غافل‌گیری انجام نشد، نشان داد که ارتش عراق با پشتیبانی دیگران به شدت قوی شده است.

خروج عراق از لاک دفاعی

ارتش عراق پس از آزادسازی خرمشهر و با عقب‌نشینی از برخی مناطق مرزی (به غیر از ارتفاعات و مناطق مهم و استراتژیک) در لاک دفاعی فرو رفت و به تقویت خطوط پدافندی خود پرداخت.

البته عراق در پایان سال 64 و با هدف به حاشیه بردن پیروزی ایران در عملیات والفجر هشت، سیاست دفاع متحرک را در پیش گرفت که این سیاست چند ماهی دوام نیاورد و با اجرای عملیات‌های موفق آفندی توسط نیروهای ایرانی و بازپس‌گیری مناطقی که عراق در راستای این سیاست به اشغال خود درآورده بود، مجبور به بازگشت به مواضع پدافندی شد.

اما از سال 66 و پس از اجرای عملیات‌های کربلای 5 و 8 و با تغییر استراتژی ایران مبنی بر انتقال جبهه از جنوب به شمال‌غرب و عدم اجرای عملیات بزرگ در زمستان سال 66 در جبهه جنوب، عراق فرصت کافی پیدا کرد تا به تقویت توان نظامی خود بپردازد.

صدام پس از پذیرش قطعنامه مجدد به حملات خود ادامه داد و این بار با شدت بیشتری از مرزهای غربی و جنوبی به تجاوز خود ادامه داد که با حضور مجدد مردم در جبهه‌های نبرد و اجرای عملیات‌هایی همچون دفاع سراسری، عراقی‌ها مجبور به عقب‌نشینی از مناطق اشغالی شدند.

قوی شدن عراق با پشتیبانی نظامی و مالی آمریکا، شوروی و کشورهای عربی و غربی، موجب شد تا ارتش بعثی پس از پنج سال و نیم از لاک دفاعی بیرون بیاید و سیاست تهاجمی را اتخاذ کند. عراق در این راستا ابتدا اقدام به بازپس‌گیری مناطقی کرد که ایران در عملیات‌های والفجر هشت، کربلای پنج و خیبر توانسته بود به دست بیاورد.

عراق ابتدا به فاو حمله کرد، سپس شلمچه را از دست نیروهای ایرانی خارج کرد. در ادامه به جزایر جنوبی و شمالی حمله کرد و این دو جزیره را پس از سال 62، دوباره در اختیار گرفت. عراق پس از آزادسازی مناطق جنوبی به جبهه شمالی رفت و مناطقی را که ایران در عملیات‌های جبهه شمال‌غرب به تصرف درآورده بود، بازپس گرفت.

صدام پس از اینکه مناطق خود را از نیروهای ایرانی بازپس گرفت، بار دیگر به مرزهای ایران تجاوز کرد و در نخستین گام زبیدات و دهلران را به اشغال خود درآورد. چند روز پس از این حمله، قطعنامه 598 توسط ایران پذیرفته شد؛ اما صدام پس از پذیرش قطعنامه مجدد به حملات خود ادامه داد و این بار با شدت بیشتری از مرزهای غربی و جنوبی به تجاوز خود ادامه داد که با حضور مجدد مردم در جبهه‌های نبرد و اجرای عملیات‌هایی همچون دفاع سراسری، عراقی‌ها مجبور به عقب‌نشینی از مناطق اشغالی شدند.

بیشتر بخوانید
  • پایان جنگ در گفتگو با محمدعلی صمدی|چرا و چگونه به قطعنامه 598 رسیدیم؟

  • گزارش تاریخی| چرا صدام اعتراف به استفاده از سلاح‌های شیمیایی کرد؟

  • گزارش: چرا صدام بعد از پذیرش قطعنامه 598 دوباره به ایران حمله کرد؟

دفاع مقدس ,
علاوه بر اینکه در سال پایانی جنگ کمک‌های شوروی، آمریکا و کشورهای عربی و غربی به صدام چندین بار شد، او برای تامین نیروی انسانی ارتش عراق دستور به تعطیلی مراکز آموزشی و اعزام دانش‌آموزان و دانشجویان به مناطق جنگی کرد.

توان نظامی عراق چگونه افزایش پیدا کرد؟

ارتش عراق از اوایل سال 67 راهبرد فقط دفاع را که نیروهای خود را پشت سنگرهای مستحکم نگاه می‌داشت، کنار گذاشت و سعی کرد با اتخاذ راهبرد تهاجمی ابتکار عمل را به دست گیرد.

در سال 66 روند افزایش توان رزمی عراق با گسترش سازمان و خرید و تولید تجهیزات نظامی آغاز شد. بسیاری از یگان‌های عراق در دو عملیات کربلای 5 و 8 آسیب‌های فراوانی متحمل شده بودند. از این رو بازسازی یگان‌ها با فراخوان‌های مجدد عمومی و نیروهای شهربانی به همراه عفو عمومی زندانیان و فراری‌ها آغاز شد. عراق در مدت زمان کوتاهی توانست با فراغت کامل بازسازی، آموزش و تجدید سازمان ارتش عراق را دنبال کند.

پیش از این، ارتش عراق هر سال تنها یک نوبت فراخوان داشت، اما با تشدید روند تحولات جنگ و کاستی‌های موجود در سازمان رزم عراق، فراخوان در سال 66 به 3 نوبت افزایش پیدا کرد.

ایران که در زمستان هر سال عملیات بزرگی در جبهه جنوب اجرا می‌کرد، در سال 66 و در پی تغییر راهبرد از جنوب به شمال‌غرب، عملیات بزرگی در جبهه جنوب اجرا نکرد. البته برخی حملات هوایی عراقی به زیرساخت‌های اقتصاد ایران، کاهش تولید نفت و عدم جذب نیروی کافی را هم از دلایل اجرا نشدن یک عملیات بزرگ در جبهه جنوب برشمرده‌اند. عملیات والفجر 10 نیز که در جبهه شمال‌غرب اجرا شد، نیروهای دشمن را آنگونه که انتظار بود، درگیر نکرد و نتایج آن، انتظارات موجود را برآورده نکرد.

افزایش توان تسلیحاتی عراق در سال پایانی جنگ به گونه‌ای بود که از آن به عنوان «انقلاب در تاسیسات و نهاد نظامی عراق» یاد می‌شود. عراق در این سال از شوروی، آمریکا، فرانسه و آلمان تجهیزات و تکنولوژی‌های پیشرفته خریداری کرد. کشورهای عربی نیز منابع مالی عراق را برای خرید تسلیحات تامین کردند.

در نتیجه عراق فرصت کافی برای توسعه سازمان رزم خود پیدا کرد و در نیمه دوم سال 66 عراق تنها در منطقه جنوب، از فاو تا چنگوله 435 گردان نیروی پیاده، زرهی و مکانیزه در اختیار داشت که 130 گردان آن در احتیاط و 305 گردان درگیر بودند، در حالی که مجموع نیروهای ایران در این منطقه کمتر از 100 گردان و حدود 80 گردان بود.

همچنین عراق در سال پایانی جنگ و با تغییر استراتژی ایران از جنوب به شمال‌غرب فرصت لازم را به دست آورد تا برای ایجاد استحکام در رده‌های پدافندی خود، دست به احداث سنگرهای جدید و ترمیم سنگرهای قدیمی بزند. فعالیت مهندسی دشمن در سال 66 در منطقه جنوب (شلمچه، شبه‌جزیره فاو، هور و شرق عماره – غرب فکه) از بیش‌ترین حجم برخوردار بود.

افزایش توان تسلیحاتی عراق در سال پایانی جنگ نیز به گونه‌ای بود که از آن به عنوان «انقلاب در تاسیسات و نهاد نظامی عراق» یاد می‌شود. عراق در این سال از شوروی، آمریکا، فرانسه و آلمان تجهیزات و تکنولوژی‌های پیشرفته خریداری کرد. کشورهای عربی نیز منابع مالی عراق را برای خرید تسلیحات تامین کردند.

شوروی علاوه بر ارسال سلاح به عراق، با ارزیابی از ضعف‌های ساختاری ارتش آن کشور در وضعیت دفاع و حمله، در توسعه نیروهای مسلح عراق و طرح‌ریزی استراتژی تهاجمی این کشور نیز نقش فعال و محوری داشت. کمک‌های شوروی تا اندازه‌ای تاثیرات سرنوشت‌ساز بر روند تحولات جنگ داشت.

آمریکا نیز با سازماندهی فشار دیپلماتیک به ایران از جمله با تصویب قطعنامه 598، همزمان با حضور نظامی گسترده در منطقه خلیج‌فارس، حفاظت از نفت‌کش‌های کویت را برعهده گرفت. بدین وسیله، آمریکا فرصت و امکان مناسب را برای حملات ویران‌کننده عراق به پایانه‌های نفت ایران و مراکز صنعتی و اقتصادی ایران فراهم کرد. همچنین سازمان سیا در سال‌ پایانی جنگ اطلاعات فوق‌العاده محرمانه‌ای از مراکز استراتژیک ایران در اختیار عراق قرار داد.

آمریکا فرصت و امکان مناسب را برای حملات ویران‌کننده عراق به پایانه‌های نفت ایران و مراکز صنعتی و اقتصادی ایران فراهم کرد. همچنین سازمان سیا در سال‌ پایانی جنگ اطلاعات فوق‌العاده محرمانه‌ای از مراکز استراتژیک ایران در اختیار عراق قرار داد.

آمریکایی‌ها همچنین علاوه بر فروش سلاح به عراق، در بسیاری از زمینه‌ها تسهیلات لازم را برای تامین نیازمندی‌های تسلیحاتی عراق فراهم کردند.

عراق علاوه بر خرید تسلیحات و تجهیزات نظامی از کشورهای غربی و شوروی، اقدام به تولید تسلیحات جدید نیز کرد. مهمترین آن‌ها دستیابی عراق به موشک‌های زمین به زمین با برد 600 کیلومتر بود. رئیس گروه تحقیقات موشکی عراق در مرداد ماه 66 در نامه‌ای به صدام از آزمایش موفق پرتاب موشک «الحسین» با برد 600 کیلومتر خبر داد. این اتفاق یک تحول اساسی در صنایع موشکی عراق و آغاز شکل‌گیری مرحله جدیدی از حمله موشکی عراق به شهرها و مراکز غیرنظامی بود. عراقی‌ها در ادامه موفق به تولید موشک «العباس» با برد 860 کیلومتر هم شدند.

عراق پس از افزایش خریدها و تولیدهای تسلیحاتی و کمک‌های کشورهای غربی، عربی و شوروی، اقدام به تغییر استراتژی از پدافند به تهاجم کرد.

از نيايش هاي شهيد دکتر مصطفی چمران:

شهید دکتر مصطفی چمران

«خدايا هنگامي که شيپور جنگ طنين انداز مي شود، قلب من شکفته شده به هيجان در مي آيد زيرا جنگ مرد را از نامرد مشخص مي کند، جنگ بهترين محک امتحان براي فدائيان از جان گذشته است، در جنگ همه شعارهاي ميان تهي، همه ادعاهاي پوچ، همه خودنمايي ها و غرورها و خودخواهي ها فرو مي ريزد. در جنگ مرد حق فرصت دارد که با حربه شهادت بر شياطين کفر و ظلم بتازد، در جنگ حيات با شرف مبادله مي شود، در جنگ مرد خدا مي تواند با قربان کردن جان خود، ايمان خويش را به خدا و به هدف اثبات کند.» «من چيزي از تو نمي خواهم، من سرباز گمنامم، من درويشي سروپابرهنه ام و هنگامي که چشم از جهان فرو مي بندم، مي خواهم هيچ چيز نداشته باشم، مي خواهم تلاشم فقط به خاطر خدا باشد، مي خواهم از هر شائبه خودخواهي و خودبيني به دور باشم. مي خواهم بسوزم تا راه را روشن کنم، مي خواهم رسالت بزرگ اسلامي تحقق بپذيرد و اين تحقق بزرگ ترين پاداشي است که مرا خوشحال مي کند.» «من از شدت سرور مي سوزم، مي لرزم، شرم زده ام و نمي دانم ترا چگونه شکر کنم، مي خواهم همه چيز خود را بدهم، مي خواهم خود را قرباني کنم، با کمال اخلاص آن چه دارم تقديم مي کنم. مالي ندارم، ملکي ندارم، درويشم، بي چيزيم، فقط قلبي سوزان دارم که آن را تقديم کرده ام و جانم ناچيزتر از آن است که براي تقديم آن بخواهم منتي بگذارم، جانم که چيزي نيست.» «اگر همه عالم را عليه من آتش کني و آسماني از عذاب بر سرم بريزي و زير کوه هاي غم و درد مرا شکنجه کني، حتي آخ نمي گويم، کوچک ترين گله اي نکنم، کمترين ناراحتي به خود راه ندهم فقط به شرط آن که ذکر خود را و ياد خود را و زيبايي خود را از من نگيري به شرط آن که بدانم اين بلا از محبوب به من رسيده است تا احساس لذت کنم.»

فهرست عملیات‌های زمینی گسترده ایران در جنگ ایران و عراق

فهرست عملیات زمینی گسترده ایران در جنگ ایران و عراق مقاله‌ای در باب معرفی ۲۸ عدد از مهم‌ترین عملیات زمینی ایران در طول ۸ سال جنگ ایران و عراق است که با نام عملیات گسترده شناخته می‌شوند. در این مقاله عملیات گسترده بر اساس جبهه عملیاتی به ۳ دسته جبهه شمالی، جبهه میانی و جبهه جنوبی دسته‌بندی می‌شوند. مجموعه اطلاعات معرفی شده برای هر عملیات مشتمل بر: نام عملیات، تاریخ شروع و پایان عملیات، منطقه اجرای عملیات، رمز عملیات، نیروهای عمل‌کننده در هر عملیات و چکیده‌ای از مهم‌ترین دستاوردهای دست آمده در هر عملیات می‌باشد.

جبهه جنوب

نام عملیاتتاریخ شروع عملیات شروعتاریخ پایانمنطقه نبردرمز عملیاتنیروهای عمل‌کنندهنتایج عملیات
عملیات اندیمشک۲۳ مهر ۱۳۵۹۲۸ مهر ۱۳۵۹غرب پل نادری و رودخانه کرخه، سه راه قهوه‌خانه ارتشتثبیت پل نادری و عقب راندن دشمن از قسمتی از غرب کرخه و جلوگیری از سقوط خوزستان و جلوگیری از دسترسی عراق به راه مواصلاتی اندیمشک خرم‌آباد و اندیمشک اهواز و راه‌آهن اندیمشک و جلوگیری از دسترسی به سد دز و …
عملیات نصر۱۵ دی ۱۳۵۹۱۸ دی ۱۳۵۹هویزه-کرخه‌کور- دشت آزادگان-ارتش و
دانشجویان
پیرو خط امام
نیروهای ایرانی ابتدا با استفاده از شکاف موجود در مواضع ارتش عراق در محور کرخه کور تا ۲۰ کیلومتری شرق هویزه نیز پیش رفتند اما به دلیل برخی ناهماهنگیها در نیروهای ایرانی، ارتش عراق توانست در اواسط دی‌ماه ۱۳۵۹ جاده هویزه به سوسنگرد را نیز تصرف نماید.
عملیات توکل۲۰ دی ۱۳۵۹۲۰ دی ۱۳۵۹شمال آبادان- سه‌راهی ماهشهر-ارتشتلاش نیروهای ایرانی در جهت جلوگیری از محاصره آبادان و عبور نکردن نیروهای عراقی از کارون با شکست روبرو شد
عملیات فرمانده کل قوا۲۱ خرداد ۱۳۶۰۲۵ خرداد ۱۳۶۰آبادان دارخوئین سپاهپیروزی ایران
عملیات ثامن الائمه۵ مهر ۱۳۶۰۵ مهر ۱۳۶۰ نصرمن‌الله و فتحٌ‌قریبارتش و سپاهبازپسگیری ساحل شرقی رودخانه کارون-خارج کردن آبادان از محاصره یکساله-آزادسازی بیش از ۱۵۰ کیلومترمربع از اراضی اشغال شده توسط ارتش عراق-کلاسیک‌ترین عملیات نیروهای ایرانی در طول جنگ که کاملاً بر پایه اصول نظامی بود
عملیات طریق القدس۸ آذر ۱۳۶۰۱۵ آذر ۱۳۶۰شمال‌و جنوب کرخه- دشت آزادگانحسین‌بن‌علیارتش و سپاهآزادسازی بستان و ۷۰ روستای منطقه و ۵ پاسگاه مرزی-تصرف مناطق الله اکبر و تنگه چزابه
عملیات فتح المبین۲ فروردین ۱۳۶۱۱۰ فروردین ۱۳۶۱غرب کرخهیازهرا (س)ارتش و سپاهبازپسگیری ۲۵۰۰ کیلومتر مربع از خاک ایران از نیروهای عراقی-آزادسازی جاده استراتژیک دزفول تا دهلران-تصرف چاه‌های نفت ابوقریب در ارتفاعات تینه-اسارت ۱۵۰۰۰ سرباز عراقی توسط نیروهای ایرانی
عملیات بیت‌المقدس۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱۳ خرداد ۱۳۶۱خرمشهر- دشت آزادگانیا علی‌ابن‌ابیطالب علیه‌السّلامارتش و سپاهآزادسازی خرمشهر و منطقه هویزه و پادگان حمید-انهدام۲۰٪ از ارتش عراق-آزادسازی۵۰۳۸ کیلومترمربع از مناطق اشغال شده-عقب‌نشینی گسترده نیروهای عراق از استان خوزستان و موضعگیری آن‌ها در اطراف شهر بصره جهت مقابله با حمله احتمالی نیروهای ایرانی
عملیات رمضان۲۲ تیر ۱۳۶۱۷ مرداد ۱۳۶۱شرق بصرهیا صاحب‌الزمان ادرکنیارتش و سپاهاولین مواجهه نیرویهای ایرانی با سنگرهای مثلثی و در نتیجه شکست در محاصره بصره و تصرف این شهر به عنوان هدف عملیات
عملیات مسلم بن عقیل۹ مهر ۱۳۶۱۱۵ مهر ۱۳۶۱منطقه سوماریا ابوالفضل العباسارتش و سپاهبا هدف فائق آمدن بر ناکامی عملیات رمضان که با موفقیت همراه شد.
عملیات محرم۱۰ آبان ۱۳۶۱۲۰ آبان ۱۳۶۱موسیان- ارتفاعات مرزی «میال حمرین» - جنوب‌شرقی دهلرانیا زینب (س)ارتش و سپاهتصرف منابع نفتی موسیان و بیات و همچنین حوضچه‌های نفتی زبیدات که مشتمل بر ۷۰۰ حلقه چاه نفتی بود-تصرف جاده طیب به شهرانی-تصرف جاده تدارکاتی بغداد به بصره-رسیدن نیروهای به نقطه مرزی به طول۵۰ کیلومتر. اولین گردان آرپی جی زن موتورسوار در این عملیات استفاده شد.
عملیات والفجر مقدماتی۱۷ بهمن ۱۳۶۱۲۱ بهمن ۱۳۶۱فکه-چزابهیاالله-یاالله-یااللهسپاهلو رفتن طرح عملیات توسط نیروهای سازمان مجاهدین خلق-ناکامی نیروهای ایرانی در تصرف پل غزیله و تصرف شهر العماره
عملیات والفجر ۱۲۱ فروردین ۱۳۶۲۲۸ فروردین ۱۳۶۲جبل فوقی- شمال فکهیاالله-یاالله-یااللهارتشدستیابی نسبی نیروهای ایرانی به ارتفاعات موردنظر-ضعف فرماندهی نیروهای زمینی به جهت اتکای بیش از حد به واحد توپخانه-ناکامی در الحاق یگانها به یکدیگر بعد از پایان عملیات-عقب‌نشینی نیروهای ایرانی به مواضع قبلی بعد از چند روز
والفجر ۲۲۹ تیر ۱۳۶۲۱۳ مرداد ۱۳۶۲حاج عمران ارتش و سپاههمکاری کردهای بارزانی با قوای ایران- لو رفتن عملیات توسط حزب دموکرات کردستان ایران به قوای عراقی-۸۰ درصد اهداف عملیات تحقق یافت. همچنین اسناد زیادی از حزب دموکرات کردستان ایران به دست تیروهای ایرانی افتاد.
عملیات خیبر۳ اسفند ۱۳۶۲۲۲ اسفند ۱۳۶۲هورالهویزهیا رسول‌اللهارتش و سپاهدر محور شمالی عملیات (العزیز) نیروهای ایرانی توانستند خود را به رودخانه دجله رسانده و تردد خودروهای راه بصره به بغداد را قطع کنند-تصرف دو جزیره مجنون به مساحت ۱۶۰ کیلومتر مربع-تصرف ۵۰ حلقه چاه نفت-استفاده گسترده عراق از سلاح شیمیایی-شروع جنگ نفت‌کشها
عملیات بدر۱۹ اسفند۱۳۶۳۲۶ اسفند۱۳۶۳هورالهویزه- شمال بصرهیا فاطمه‌الزّهرا (س)سپاهپیشروی کم نیروهای ایرانی در مواضع عراق تا شرق دجله و ناکامی در عبور از آن-ناتوانی آتشباری مناسب نیروهای ایرانی به نیروهای عراق به دلیل کمبود امکانات-عقب‌نشینی از نیمی از مناطق متصرف شده بعد از یک هفته-شروع جنگ شهرها
عملیات والفجر ۸۲۰ بهمن ۱۳۶۴۲۹ فروردین ۱۳۶۵شبه‌جزیره فاویا فاطمه‌الزهرا (س)سپاهتصرف شهر فاو، راس‌البیشه، جاده فاو تا بصره-قطع دسترسی عراق به خلیج فارس-گسترده‌ترین استفاده از سلاح‌های شیمیایی در طول جنگ از جانب ارتش عراق-اسارت ۳۰۰۰ سرباز عراقی توسط نیروهای ایرانی-تصویب قطعنامه ۵۸۲ شورای امنیت-ساخت پل «بعثت» با استفاده از ۵۰۰۰ لوله بر روی اروند رود-مصدومیت شیمیایی بیش از ۱۵۰۰۰ سرباز ایرانی در ۱۷ روز-ورود رابرت مک‌فارلین به تهران
عملیات کربلای ۴۳ دی ۱۳۶۵۵ دی ۱۳۶۵غرب جزیره مینو- ابوالخصیبمحمدرسول‌اللهسپاهلو رفتن طرح عملیات پیش از آغاز آن توسط هواپیماهای آواکس-مسدود کردن حفر کانال در معبر اصلی محور و پر کردن آن با مازوت جهت زمین گیر کردن نیروهای ایرانی-شکست خوردن نیروهای ایرانی در تصرف کردن جزایر ام‌الرّصاص و ابوالخطیب بعد از۴۸ ساعت و دستور توقف عملیات توسط فرماندهان
عملیات کربلای ۵۱۹ دی ۱۳۶۵۴ اسفند ۱۳۶۵شرق بصرهیا زهرا (س)سپاه پاسدارانتصویب قطعنامه ۵۹۸-پیشروی ۱۲ کیلومتری به سمت بصره-تصرف ۱۱ قرارگاه ارتش عراق-آزادسازی ۱۵۰ کیلومتر از مساحت ایران-انهدام ۸۱ تیپ و گردان مستقل ارتش عراق-تصرف دریاچه بوبیان-آزادسازی ۴ پاسگاه مرزی ایران
عملیات بیت‌المقدس ۷۲۲ خرداد ۱۳۶۷۲۵ خرداد ۱۳۶۷شلمچهیا اباعبدالله‌الحسینسپاههدف از این عملیات صرفاً تضعیف روحیه و ماشین جنگی عراق در قسمت جنوبی کانال پرورش ماهی بود. نیروهای ایرانی با اولین پاتک عراق بدون هیچ مقاومتی به مواضع اولیه خود بازگشتند
عملیات لبیک یا خمینی غرب کارونفنای‌فی‌اللهسپاهشکست عراق

جبهه میانی

نام عملیاتشروع عملیاتپایان عملیاتمنطقه نبردرمز عملیاتنیروهای عملیات
عملیات کربلای ۱۹ تیر ۱۳۶۵۱۹ تیر ۱۳۶۵ارتفاعات قلاویزان تا شهر مهرانیا اباالفضل‌العباس ادرکنیسپاهبازپسگیری شهر مهران و ارتفاعات استراتژیک قلاویزان و حمرین-آزادسازی جاده دهلران به مهران-آزادسازی ۲ پاسگاه مرزی
عملیات کربلای ۶۲۴ دی ۱۳۶۵۲۴ دی ۱۳۶۵شهر نفت شهر و شمال شهر سوماریا زهرا (س)ارتشنیروهای ایرانی در آزادسازی شهر «نفت شهر» ایران و شهر «نفت خانه» عراق به پیروزی رسیدند

جبهه شمالی

منطقه شلمچه،

منطقه شلمچه، در غرب خرمشهر و نقطه مرزی ایران با عراق طی دوران دفاع مقدس کانون تحولات و نقطه ثقل توازن و یا عدم توازن جنگ برای ایران و عراق بوده است. با توجه به موقعیت ساحلی و بندری شهرهای خرمشهر ، آبادان ، بصره و چاههای نفت پیرامون آنها در برگیرنده اهداف مهمی به لحاظ نظامی، سیاسی و اقتصادی می‌باشند که تصرف و تسلّط بر آن‌ها می‌تواند برتری کشور مهاجم و تحمیل اراده آن به طرف دیگر را در پی داشته باشد. از این‌رو، شلمچه در راهبرد نظامی و عملیاتی عراق و ایران دارای جایگاه حیاتی بوده و در طول دوران دفاع مقدس، از نقش تعیین‌کنندگی برخوردار بوده است. منطقۀ شلمچه صحنه عملیات‌های مهمی چون الی بیت‌المقدس، رمضان، کربلای 4، کربلای 5، کربلای 8 و بیت‌المقدس 7 بوده که در این میان، نبرد کربلای 5 از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، زیرا عبور از موانع و استحکامات افسانه ای آن معروف به دیوار بارلو که باعث تصویب قطعنامه 598 و قبول بخشی از شرایط ایران از سوی جامعه بین‌الملل شد.

یکی از مهم‌ترین محورهای تهاجم عراق به ایران، محور خرمشهر-آبادان بود و عراق برای رسیدن به خرمشهر از شلمچه عبور کرده ، اما با مقاومت‌های شدید نیروهای مردمی و نیروهای مسلح روبه‌رو شد و پس از 34 روز خرمشهر به تصرف نیروهای عراق درآمده و تا 575 روز بعد در اشغال عراق باقی ماند. این شهر استراتژیک طی مرحلۀ چهارم عملیات الی بیت‌المقدس در سوم خرداد 61 آزاد شد اما با توجه به اهمیت شلمچه به عنوان سدی در برابر حمله ایران به شهر بصره عراق، لشکر 5 و 9 ارتش عراق به این منطقه منتقل شدند تا جلوی پیشروی نیروهای ایران به سمت بصره را بگیرند.

سقوط شلمچه چهارم خرداد 1367

ارتش عراق که در سال 1367 با افزایش کمی و کیفی نیروهای نظامی خویش از استراتژی پدافندی به استراتژی آفندی تغییر وضعیت داده، بعد از حملة به فاو و سقوط ناباورانه آن طی 36 ساعت سبب شد تا تقویت خطوط پدافندی بیشتر مورد توجه و اهمیت قرار گرفته و عملیات آفندی در اولویت بعدی قرار گیرد ، تمام همت فرماندهان به رفع ضعف‌های خطوط پدافندی و تقویت همه جانبه آنها معطوف شد و بر همین اساس تمام تدابیر و امکانات لازم برای پدافند از خط شلمچه پای کار آمد و فرماندهان یگان‌ها هم در منطقة عملیاتی شلمچه حضور داشتند، اگر سقوط فاو با اندکی تسامح ناشی از حضور نیروها و فرماندهان اصلی جنگ در شمالغرب شمرده می شد در این مرحله همه نیروها ، امکانات و تجهیزات مورد نیاز پای کار آورده شده و در خطوط پدافندی شلمچه بکارگیری شده بودند.

عراقی‌ها پس از حمله به فاو، در زمانی کمتر از 48 ساعت نقل و انتقال از منطقه فاو را با هدف آمادگی برای عملیات بعدی آغاز کردند. چند روز پیش از آغاز تهاجم دشمن، فعالیت‌های دشمن در این منطقه به نحو آشکاری افزایش پیدا کرد. همزمان در منطقه ام‌الرصاص دشمن به جمع‌آوری موانع شامل خورشیدی و سیم‌های خاردار حاشیه ساحل اروند اقدام کرد. واحد ترابری لشکر گارد ریاست جمهوری نیز نفرات، تجهیزات، سلاح‌های ضدهوایی و مهمات را از منطقه هور، فاو و مناطق غرب به منطقه شرق بصره انتقال داد.برابر گزارش‌های شنود رادیویی، نیروهای دشمن از اول خرداد 1367 (پیش از شروع عملیات) فرکانس‌های بی‌سیم‌های خود را در منطقه آزمایش می‌کرده‌اند.برابر تحلیل محسن رضایی، فرمانده کل سپاه نیروهای خودی از زمان و مکان تهاجم دشمن آگاه و آماده رویارویی بودند.

ارتش عراق دومین هجوم گسترده خود را در 38 روز پس از حمله به فاو در ساعت 8 صبح روز چهارم خرداد 1367 به منطقه شلمچه آغاز کردند. تهاجم توسط سه سپاه سوم، هفتم و گارد ریاست جمهوری آغاز گردید. ارتش عراق ابتدا با آتش توپخانه و شیمیایی به شدت منطقه را هدف قرار داده و بعد از آن واحدهای زرهی دشمن که نیروهای پیاده در پناه آن قرار داشتند پیشروی را آغاز کردند ؛ در این عملیات، نیروهای سپاه گارد از محور کانال پرورش ماهی (محور شمالی)، سپاه سوم از محور جاده شلمچه (محور وسط) و سپاه هفتم از محور جزیره‌ام الطویل (محور جنوبی) وارد عمل شدند.

نیروها در مواضع خویش در وضعیت آماده باش بودند، غافل‌گیری هم وجود نداشت و خطوط دفاعی نیز تقویت شده البته نیروی احتیاط کمی در اختیار بود. گرمای شدید خرداد ماه جنوب و گرمازدگی نیز از از اختصاصات این شرایط بود . برخلاف انتظار فرماندهان مقاومت نیروهای خودی در همان ساعات اولیه شکسته و نیروهای دشمن با نفوذ در خاکریزها به سرعت پیشروی می کردند ، بسیاری از رزمندگان از شدت عطش زمین گیر شده و در فقدان پشتیبانی آتش خودی و هواپیماها،توپخانه و تیربارهای مسلط دشمن بر روی تانکها نیروهای پیاده را هدف قرار می داد....... در ناباوری فرماندهان حاصل عملیات سخت و پیچیده کربلای 5 تنها توانست هشت ساعت(برخی فرماندهان حاضر در صحنه سه ساعت ذکر کرده اند) مقاومت نماید و شلمچه سقوط کرد که نشان دهنده نبود اراده برای جنگیدن و مقاومت بود امری که در نتیجه طولانی و فرسایشی شدن جنگ و خستگی نیروها و استهلاک تجهیزات شده بود .

سقوط شلمچه علی رغم آمادگی نیروها و فرماندهان نشان دهنده برتری عراق و تغییر تاکتیک آن در تهاجم و بازتاب نسبتاً گسترده‌ای در رسانه‌های خبری داشت. پیش از این، سقوط فاو با آن که بسیار با اهمیت بود، ولی به دلیل غافلگیری ایران، به منزله برتری کامل عراق ارزیابی نمی‌شد. با سقوط شلمچه، تحلیل کارشناسان دستخوش تغییر و به ‌تدریج برتری عراق و ضعف‌های ایران مورد توجه قرار گرفت و توازن جنگ به سود عراق تغییر کرد. هم اکنون در جنوب تنها منطقه جزایر مجنون شمالی و بخشی از جنوبی بود و استراتژی آفندی ارتش عراق در گام بعدی برای تصرف آن به حرکت در می آمد آیا در گام سوم توانایی سد نمودن حرکت برق آسای ارتش عراق و ممانعت از سقوط جزایر مجنون توسط رزمندگان ایران وجود دارد یا .......؟؟؟

#سقوط_شلمچه

#آسیب_شناسی

#مقطع_پایانی_جنگ

چرا دفاع ما، مقدس است؟

چرا دفاع ما، مقدس است؟

جنگ با همه زشتی‌هایی که دارد و نفرت و خشم انسانیت را برمی‌انگیزد، گاهی زیباست و در درون خود وقایعی دارد که جمالش را افزون می‌کند. جنگ مقدس نیست، اما دفاع در مقابل ظالم مقدس است.

جنگ نکبت است اما دفاع نعمت است.

جنگ بدبختی است، اما برای ملتی که پایداری می‌خواهد دفاع خوشبختی است.

جنگ سیاهی است، اما دفاع روشنایی و نور است.

جنگ تباهی است، اما دفاع از آرمان‌ها فلاح و رستگاری است.

جنگ مرکب مرگ است، اما دفاع از ارزش‌ها سفینه نجات است.

جنگ بی‌خانمانی است، اما دفاع ایمان به خانه و کاشانه است.

جنگ نفرت است، اما دفاع محبت و همدلی است.

جنگ تلخ است، اما دفاع شیرین است.

جنگ ذلت است، اما دفاع عزت و سربلندی است.

جنگ نامردی نامردان است، اما دفاع جوانمردی مردان است.

رزمندگان ایرانی مسلمان در استانه ورود به منطقه عملیاتی

جنگ فتنه است، اما دفاع رفع فتنه است.

جنگ خرابی و ویرانی است، اما دفاع الفبای آبادانی است.

جنگ وسیله زورگویی مستکبران است اما دفاع تنها راه رهایی مستضعفان است.

جنگ ابهت طاغوتیان است اما دفاع شکستن ابهت آنان است.

جنگ ضدانسانیت است اما دفاع عین انسانیت است.

جنگ خصلت حیوانی است اما دفاع ارزش انسانی است.

جنگ روایت وحشیگری است اما دفاع روایت انسانیت است.

جنگ مظلوم‌کشی است، اما دفاع تحقیر ظالم است.

جنگ توجیه ندارد، اما دفاع توجیه‌پذیر است.

جنگ ناحق است، اما دفاع حق است.

جنگ شقاوت است، اما دفاع سعادت است.

جنگ وحشیانه است، اما دفاع منصفانه است.

جنگ انسانیت را به مسلخ می‌برد، اما دفاع انسانیت را معنا می‌دهد.

جنگ شرارت است، اما دفاع دفع شرارت است.

جنگ حیله و نیرنگ است، اما دفاع صداقت و صفاست.

جنگ حربه نانجیبان است، اما دفاع روش نجبا است.

جنگ چهره‌اش زشت است، اما دفاع زیبا و دلرباست.

جنگ برآمده از نفس است، اما دفاع برآمده از وجدان است.

جنگ ناقوس شوم است، اما دفاع نوای جان است.

جنگ ظالمانه است، اما دفاع عادلانه است.

جنگ فاقد دلیل است، اما دفاع هزاران دلیل دارد.

جنگ، جنگ را به دنبال دارد، اما دفاع دنباله‌اش صلح است.

جنگ تجاوز است، اما دفاع دفع تجاوز است.

جنگ شر است، اما دفاع خیر است.

جنگ حریم‌شکنی است، اما دفاع حفظ حریم است.

جنگ گمراهی است، اما دفاع هدایت است.

جنگ یعنی کشتن، اما دفاع یعنی حیات.

جنگ حکم نفس است، اما دفاع حکم عقل است.

جنگ شرافت ندارد، اما دفاع عین شرافت است.

جنگ توطئه است، اما دفاع بیداری در برابر آن است.

جنگ حکم طاغوت است، اما دفاع حکم خداست.

جنگ هوی و هوس است، اما دفاع تکلیف و وظیفه است.

جنگ تعدی به حقوق دیگران است، اما دفاع حفظ حقوق ملت است.

جنگ تحمیل به ملت‌هاست، اما دفاع انتخاب ملت‌هاست.

جنگ ضداخلاق است، اما دفاع ارزش اخلاقی است.

جنگ نامقدس است، اما دفاع مقدس است.

با فریادی بلند به دنیا می‌گوییم:

ما میل داریم همه[جا] صلح و صفا باشد. همه عالم در صلح و صفا باشد.... اسلام اجازه نمی‌دهد که ما تعدی بکنیم به یک کشوری، لکن فرموده است که اگر به شما تعدی کردند، بزنید تو دهنشان . (صحیفه نور،ج15ص102 )

کتابهای اسماعیل اسدی دارستانی استاد نویسنده ومحقق و افسر بازنشسته ارتش و بسییجی حنگ

هفت کتاب اسماعیل اسدی دارستانی بصورت الکتذونیکی و انترنتی منتشر شد و مورد استقبال هموطنان داخل و خارج قرار گذفت

اسماعیل اسدی دارستانی درجه دار بازنشسته ارتش و فرزندجانباز شهید و و برادر بسیجی هشت سال دفاع مقدس و مستند ساز

و خبرنگار و همه جهانیان آزاد هستند از متن کتابها من بدون اجازه استفاد

1- نبرد مقدس فرزندان روح الله خاطرات واقعی نویسنده و دو برادر و پدر جانباز شهیدش و خطرات استخدام مجروحیت در ارتش و بازنشستگی

http://khabaresmail.ir/post/987

2- تاریج ذولتها شیعه کتاب تخصصی و جامع

http://khabaresmail.ir/post/986

3-د خدمت و مدیریت و وظیفه کلی ارتش از دیدگاه کلام الله و اسلام

http://khabaresmail.ir/post/993

4- تا زنده اه بسیجی ام ( خاطران دو برادر کودک در جببه )

http://khabaresmail.blogfa.com/post/989

5- بر رسی تاریخ حقوق یش رو محیط زیست همراه منشور کورش کبیر و سازمان مپلل و تحلیل

http://khabaresmail.ir/post/990

6- سرگذشتت تالشان کهن و تالش امرذوز این کتاب بنابر محققان تالشان کم نظیز است

http://khabaresmail.ir/post/992

7- داستان های آسمانی ایرانی

http://khabaresmail.ir/post/988

کتابهی دیگزر در حا نگارش است ا ز جمله شعر و رمان ساسی و نبرد تن به تن و بسوی ازادی

شماره همراه اسماعیل دارستانی

خدمت و مدیریت وطیفه دکلی ارتش از دیدگاه اسلام

خدمت و مدیریت وطیفه دکلی ارتش از دیدگاه اسلام

خدمت و مدیریت وطیفه دکلی ارتش از دیدگاه اسلام کلیک کنید

https://s29.picofile.com/file/8462101284/New_Microsoft_Office_Word_Document.docx.html

کتاب سر گذشت تالشان   نویسنذه  و محقق اسماعیل اسدی دارستای

کتاب سر گذشت تالشان نویسنذه و محقق اسماعیل اسدی دارستای

کتاب الکترونیکی

https://s28.picofile.com/file/8462102742/%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA_%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7

%D9%86.docx.html

کتاب بررسی تاریخ حقوق بشر و محیط زیست و کناب بر ار سازمان ملل

 کتاب  تا زنده ام بسیحی ام منتشر بصورت الکترو نیکی نویسنده اسماعیل اسدی دارستانی ارتشی

کتاب تا زنده ام بسیحی ام منتشر بصورت الکترو نیکی نویسنده اسماعیل اسدی دارستانی ارتشی

https://s28.picofile.com/file/8462101650/Baseeji.jpg

کتاب  تاریخ ذولت های شیعه   نویسنده اسماعیل اسدی  دارستانی  ارتشی

https://s29.picofile.com/file/8462101434/1.doc.html

ششمین کتاب تاریخ ذولت های شیعه منتشر بصورت الکترو نیکی نویسنده اسماعیل اسدی دارستانی ارتشی

هفتمین  کتاب  نبرد مقدس   منتشر بصورت  الکترو نیکی   نویسنده اسماعیل اسدی  دارستانی  ارتشی

https://s29.picofile.com/file/8462101284/New_Microsoft_Office_Word_Document.docx.html

هفتمین کتاب نبرد مقدس منتشر بصورت الکترو نیکی نویسنده اسماعیل اسدی دارستانی ارتشی

تاریخ دولتها شیعه در ایران نوشته  اسماعیل اسد دارستانی

تاریخ دولتها شیعه در ایران نوشته اسماعیل اسد دارستانی چ

کتاب بصضورت الکترئنیکی منتشر شذنذ لطقا کیگئ کنی

https://s28.picofile.com/file/8462101018/1_2_.doc.html

8/