خبر اسماعیل

تاریخ ادبیات و هنر این سرزمین، شاعران بزرگی را به خود دیده است. شاعرانی که با سرودن شعرهایی قوی در قالب های مختلف، توانستند به خوبی هنر مردمان این کشور را به جهانیان معرفی کنند. آثار این بزرگان به قدری پربار بوده که تاکنون، به چندین زبان زنده دنیا ترجمه شده است. با تعدادی از این شاعرانی ایرانی در کتب درسی آشنا شده ایم. اما به عنوان یک ایرانی وظیفه داریم تا بهترین شاعران قدیمی ایران را شناخته و نام آثار این بزرگواران را بدانیم.

بهترین شاعران قدیمی ایران

۱- مولانا

جلال الدین محمد بلخی، یکی از بزرگترین شاعران تاریخ و ادبیات ایران است که او را با القاب «مولانا»، «مولوی» و «مولوی رومی» می شناسند. مولوی در ۱۵ مهر ۵۸۶ هجری شمسی به دنیا آمد و در کشورهای غربی به او لقب «رومی» داده اند.

این شاعر قدیمی ایران، اشعار بسیاری را سروده و چندین اثر نظم و نثر دارد که هر کدام در نوع خود شاهکاری به حساب می آیند. مهمترین میراث معنوی مولانا، کتاب شش جلدی «مثنوی معنوی» با ۲۷ هزار بیت است که آن را به چندین زبان زنده دنیا ترجمه کرده اند.

از دیگر آثار این شاعر نامی، می توان به «دیوان شمس تبریزی»، «رباعیات» و «فیه ما فیه» اشاره کرد. این شاعر بزرگ در تاریخ ۴ دی ۶۵۲ شمسی دار فانی را وداع گفت و آرامگاه ایشان در شهر قونیه ترکیه است.

۲- سعدی

سعدی شیرازی، یکی دیگر از بهترین شاعران قدیمی ایران در قرن ششم و هفتم هجری است که به او لقب «استاد سخن» یا «شیخ اجل» را داده اند. نام کامل این شاعر ایرانی، ابو محمد مشرف الدین مصلح بن عبدالله بن مشرف است و در سال ۵۸۹ خورشیدی و در شهر شیراز به دنیا آمد. سعدی را می توان از تاثیرگذارترین شاعران ایرانی در ادبیات و زبان فارسی دانست.

آثار این شاعر بزرگ، همواره منبع آموزش و ضرب المثل های اصیل فارسی بوده است. مهمترین آثار سعدی، گلستان و بوستان و غزلیات آن است که در کتاب «کلیات سعدی» جمع شده اند. سعدی بزرگ در سال ۶۷۰ خورشیدی درگذشت و امروزه آرامگاه او، یکی از معروفترین اماکن گردشگری شیراز است.

۳- حافظ

خواجه شمس الدین محمد بن بهاء الدین محمد حافظ شیرازی ملقب به لسان الغیب، یکی دیگر از شاعران قدیمی ایرانی در شیراز است. حافظ از شاعران سده هشتم هجری قمری است که او را به واسطه غزلیات خواندنی اش می شناسند. فضای بیشتر اشعار او، حاوی مضامین عارفانه، عاشقانه و مدحی است. موضوع جالب در خصوص غزل حافظ، معنای مستقل ابیات آن است.

به گونه ای که اکثر متفکران، ریشه این موضوع را در علاقه این شاعر به قرآن می دانند. مکتب حافظ، مکتب رندی بود و از شعرهای او چنین می توان برداشت کرد که فردی تعامل پذیر و مخالف تظاهر بوده است. تمامی اشعار حافظ در کتابی تحت عنوان «دیوان حافظ» چاپ شده است. حافظ در سال ۷۹۲ هجری قمری درگذشت.

۴- بابا طاهر عریان

بابا طاهر عریان همدانی، از دوبیتی سراهای قدیمی ایران است که در اواسط سده چهارم هجری در همدان زندگی می کرد. در آن دوران به پیروان وارسته لقب «بابا» را می دادند و این شاعر بزرگ را بخاطر بیان مسائل به صورت بی پرده، باباطاهر عریان می گفتند. این شاعر ایرانی به شیوه عارفان زندگی می کرد و مسلک او درویشی بود.

همین سبک زندگی نیز باعث شده که اطلاعات دقیقی از مکان تولد و درگذشت او موجود نباشد. از باباطاهر ۳۵۴ دوبیتی به یادگار مانده است که به همراه دو قطعه و چند غزل، مجموعه ای از مهمترین آثار این شاعر قدیمی ایران هستند. برای بازدید از آرامگاه این شاعر ایرانی، باید به همدان سفر کنید.

۵- ابوالقاسم فردوسی

فردوسی را می توان از شاعران نامی در ایران دانست. شاعری که اشعارش را بارها در کتب تحصیلی خوانده و داستان رستم و سهراب شاهنامه اش را شنیده ایم. نام کامل این حماسه سرای بزرگ ایرانی، ابوالقاسم فردوسی طوسی است. بی شک فردوسی از بهترین شاعران قدیمی ایران است که در سال ۳۲۹ هجری قمری و در دهکده ای به نام «پاژ» در شهرستان طوس استان خراسان به دنیا آمد.

فردوسی را پیوند دهنده فرهنگ ایران در دوران قبل و بعد از اسلام می دانند. به اعتقاد او، خرد سرچشمه تمام خوبی ها است. این شاعر افسانه سرا، در سال ۴۱۶ هجری قمری درگذشت و آرامگاه او در شهر توس قرار دارد.

۶- نظامی گنجوی

جمال الدین ابومحمد الیاس بن یوسف بن زکی بن موید، یکی دیگر از بزرگترین شاعران ادبیات و زبان فارسی در سده ششم هجری بود. تخلص این شاعر «نظامی» است و او را از پیشوایان داستان سرایی در ادبیات فارسی می دانند. آنچه در شعر نظامی جلوه می کند، عشق است. عشقی که در قالب داستان های طولانی و شعر بیان شده و شماتیکی حماسی دارد.

کتاب «خمسه» یا «پنج گنج»، حاصل سی سال زحمت این شاعر بزرگ ایرانی است که پنج مثنوی معروف را دربرمی گیرد. داستان های «خسرو و شیرین» و «لیلی و مجنون»، از برجسته ترین آثار این شاعر ایرانی است که به لحاظ فرهنگی آن را با «رومئو و ژولیت» در انگلیس مقایسه می کنند. آرامگاه نظامی، در حاشیه غربی شهر گنجه قرار گرفته است.

۷- عمر خیام

غیاث الدین ابوالفتح عمربن ابراهیم خیام نیشابوری معروف به خیام نیشابوری، از فیلسوفان و همه چیز دانان دوران سلجوقی بود. این شاعر بزرگ در ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ هجری شمسی به دنیا آمد. خیام یک عالم فرهیخته با درجه بالای علمی بود که به او لقب «حجه الحق» را داده بودند. اما رباعیات بی نظیر این شاعر قدیمی ایران بود که سبب شهرت جهانی او شد.

ادوارد فیتزجرالد، کسی بود که رباعیات خیام را به زبان انگلیسی ترجمه کرد و او را در ردیف شاعران معروف ایرانی در دنیا قرار داد. آرامگاه خیام نیشابوری، در قبرستان حیره این شهر قرار دارد.

۸- خواجه عبدالله انصاری

خواجه عبدالله انصاری، از بهترین شاعران قدیمی ایران در سده پنجم قمری بود. این شاعر فرهیخته، از سخنوران و مفسران قرآن در دوران خود بوده است که عمده شهرتش را مدیون اشعار و متون نغز اش می دانند.

نام کامل این شاعر بزرگوار، ابو اسماعیل عبدالله بن ابی منصور محمد است و از اعقاب یکی از صحابه های پیامبر با نام «ابوایوب انصاری» می باشد. خواجه عبدالله انصاری در سال ۳۹۶ هجری قمری در هرات به دنیا آمد و پس از ۸۵ سال؛ در همین شهر نیز درگذشت. آرامگاه این شاعر بزرگ ایرانی در هرات قرار دارد.

۹- رودکی

شاید هر لیستی از بهترین شاعران قدیمی ایران، بدون ذکر نام رودکی ناقص باشد. شاعری که او را استاد شاعران ایرانی می دانند و از قدیمی ترین شاعران زبان فارسی در دوران ایران بزرگ به حساب می آید. «ابوعبدالله جعفر بن محمد بن حکیم بن عبدالرحمن بن آدم» ملقب به رودکی، در سده چهارم هجری قمری می زیسته و او را پدر شعر پارسی می دانند.

«کلیله و دمنه» مهمترین اثر منظوم از این شاعر ایرانی است. رودکی در سال ۳۱۹ خورشیدی و در سن ۸۲ سالگی درگذشت و آرامگاه وی در کشور تاجیکستان امروزی است.

۱۰- فخرالدین اسعد گرگانی

فخرالدین اسعد گرگانی را می توان از شاعران قدیمی ایران در نیمه نخست سده پنجم هجری دانست. همانطور که از پسوندش معلوم است، ایشان اهل گرگان و شهر باستانی جرجان بوده اند. داستان «ویس و رامین» معروف ترین اثر نظم این شاعر ایرانی است که از گفتگوهای او با ابوالفتح مظفر پدید آمد.

بعدها این سبک شعر سرایی گرگانی، به یک شیوه تبدیل شد و بزرگانی همچون نظامی از آن الهام گرفتند. تاریخ درگذشت این شاعر، به اواخر عهد طغرل سلجوقی و سال ۴۴۶ هجری قمری مربوط می شود.

نگر کاین دام طرفه چون نهادست که چونان خسروی دروی فتادست

هوا را در دلش چونان بیاراست که نازاده عروسی را همی خواست

کلام آخر

آثار منظوم و اشعار فارسی، بخش بزرگی از ادبیات ما را تشکیل می دهند. به همین دلیل لازم است که اطلاعاتی هر چند کوتاه، درباره بهترین شاعران قدیمی ایران داشته باشیم. در این مطلب لیستی از معروف ترین شاعران ایرانی را آورده و در خصوص آنها توضیحاتی ارائه دادیم. برای درک بهتر شخصیت این بزرگان، باید شعر آنها را خواند. چون تنها با تفسیر اشعار این شعرا می توان باورهای فکری و مذهبی آنان را درک کرد. اگر به شعر علاقه دارید، لطفا شاعر مد نظر خود را به ما معرفی کنید.

مطلب مرتبط:

معروفترین شاعر سبک هنری