حیات وحش کرمان در معرض نابودی/عوامل انسانی در صدر تهدیدها

به گزارش خبرنگار مهر، صدور مجوز شکار، ارائه جواز حمل معتبر و صدور کارت شناسایی و … در محیط زیست کرمان به وجود آورنده معضل بزرگی به نام  شکار به صورت قانونی در سطح این استان شده است که باعث انقراض نسل برخی از حیوانات به جهات مختلف شده است این درحالی است که نباید از کنار شکارهای غیر قانونی نیز به سادگی گذشت.

خشکسالی، دخالت انسان در محیط زیست، جاده های پرتردد در نزدیکی محل سکونت حیوانات، تله گذاری چوپانان به وسیله طعمه های آلوده به سم، حمله به حیوانات توسط شکارچیان غیرمجاز؛ ناامن بودن محیط زندگی حیوانات و در نهایت حذف حیوانات در معرض خطر انقراض را به دنبال داشته است.

آموزش و آگاه سازی اشخاص متقاضی مجوز شکار و حتی افراد بومی ساکن در مناطق حفاظت شده محیط زیست باید یکی از مبناهای سازمان محیط زیست قرار گیرد چرا که تا زمانیکه فروش تفنگ های بادی و … برای شکار وجود دارد، هر روز تعداد بسیاری از مردم در کشتار حیوانات حتی یک پرنده کوچک سهیم می شوند و این امر نشاندهنده نیاز جامعه به آموزش و آگاهی است.

یکی از ناآگاهی هایی که دلیل منقرض شدن نسل برخی حیوانات کم یاب است بی توجهی شکارچیان به نر یا ماده بودن شکار است و همین ناآگاهی باعث کشته شدن حیوانات ماده زیادی در طول سال می شود.

این بی توجهی سبب می شود که برخی حیوانات از چرخه طبیعت خارج شوند و با یک حساب سرانگشتی با شکار نکردن مثلا یک میش یا یک بز ماده حتی اگر به جای دو بچه یک بچه به دنیا بیاورد در طول دو سال تعداد آن ها حتی با احتساب خطرات طبیعی حداقل به شش راس خواهد رسید اما با شلیک یک گلوله طبیعت زنده و بیدار خود را دستخوش هدف های خام خود می کنیم.

طبق روابط متقابلی که مابین محیط زیست و حیات وحش وجود دارد، اگر محیط زیست ویران شود حیوانات نیز از این نابودی مصون نخواهند ماند و خود نیز خطرآفرین خواهند شد.

این در حالی است که دخالت های انسان در این امر تهدیدی جدی برای محیط زیست و حیواناتی که نسل آن ها در حال انقراض است به شمار می رود.

با توجه به اینکه محیط زیست این حیوانات عامل اصلی انقراض آن هاست و با سرعتی باورنکردنی به دلایل جوی ناپایدار و دخالت های انسان رو به تخریب است منجر به پیامدهای جبران ناپذیری خواهد شد و ده ها یا صدها سال جبران آن به طول خواهد انجامید.

تفریحی که حیات وحش را با خطر مواجه می کند

 بهتر است مسئولان تدابیر ویژه ای به خصوص در زمینه حفاظت از محیط زندگی این حیوانات در نظر بگیرند.

همچنین جای تامل دارد که بدانیم شکارچیان رسمی ما انگشت شمارند و متاسفانه روز به روز بر تعداد مجوزهای شکار آن هم به افرادی که شکار جزء نیازهای اساسی آن ها به حساب نمی آید و صرفا برای تفریح و خوردن گوشت شکار و یا گرفتن عکس یادگاری کنار شکار،  اضافه می شود.

این شکارچیان غیررسمی با یک مجوز شکار با یک تیر دو هدف را نشانه می روند یکی شکار و دیگری طبیعت را! فقط شلیک می کنند آن هم شکاری که نمی دانند چیست ماده است یا نر؟ آبستن است؟ در حال انقراض است؟ حلال است؟ و … با این مجوزها تنها کاری که انجام می دهیم به جای جان بخشیدن به طبیعت و حیوانات  نام و شکل آن ها را بر صفحه کاغذی کتاب حک می کنیم.

گرچه در مجوزهایی که از سوی سازمان برای شکارچی صادر می شود محدودیت هایی نیز قید شده است اما صدور همین مجوزها، برگ ورودی است برای آن ها، برای وارد شدن به مناطق زیستی حفاظت شده و زمینه ساز سوء استفاده های جبران ناپذیری نیز خواهد بود.

این درگیری ها تنها ما بین انسان، طبیعت و حیوانات رخ نمی دهد و در حالت های بدتر نیز ما بین شکارچیان مسلح و محیط بانان نیز به وجود می آید حتی منجر به کشته شدن افراد مسئول یا غیرمسئول نیز خواهد شد.

طبیعت در کرمان آنچنان غرق حیوانات و پرندگان نشده است که زیبایی طبیعت و یا جان ما را تهدید کنند که مجوز شکار را به شکارچیان غیررسمی می دهیم بهتر است تنها مجوز یا صدور پروانه شکار را برای شکارچیان رسمی مجاز بدانیم که نیاز واقعی به آن دارند  مانند کشاورزان که خود یا زمین هایشان در معرض حمله حیوانات بیابانی یا جنگلی قرار می گیرد، آن هم نه برای شکار بلکه برای دفاع  و ضرورت های دیگری که ایجاب می کند به آن ها مجوز شکار دهیم.

مجوزهایی که هوشمندانه باید صادر شود

ضرورتی در این نیست که فردی که در جامعه مشغول به کار اداری یا بازاری است با گرفتن مجوز شکار بخواهد جریان زندگی حیوانی را در محیط زیست با گلوله ای مختل کند گرچه در صورت ندادن مجوز یا برچیده شدن آن باز هم شاهد درگیری هایی در این خصوص خواهیم بود اما حداقل می توان روند تخریب شدن و انقراض را کندتر کرد و با این کندتر شدن و فرصت ایجاد شده برای بعضی تمهیدات از منقرض شدن نسل حیوانات کمیاب و ویران شدن طبیعت جلوگیری کرد.

با توجه به زیاد بودن مناطق مختلف حفاظت شده در استان کرمان و درخواست افراد برای مجوز شکار، بهتر است قبل از صدور مجوز یا پروانه شکار آموزش تخصصی اجباری را طی چند دوره برای این افراد در نظر گرفت، چرا که مطمئنا با آگاهی های داده شده در این زمینه اهداف آن ها عالی تر خواهد شد.

همچنین آگاهی و آموزش های لازم در ارتباط با مراقبت از محیط زیست به افراد بومی خصوصا کسانی که در نزدیکی مناطق حفاظت شده زندگی می کنند نیز داده شود. 

در نهایت راهی برای نهادینه کردن فرهنگ دوستداران محیط زیست و در تعامل بودن افراد بومی منطقه های مذکور با ایستگاه های احداث شده توسط سازمان محیط زیست ایجاد شود که مطمئنا این امر نتایج بسیار مطلوبی را در پی خواهد داشت.

……………………………..

پناهگاه حیات وحش شیدور

مشخصات و شرایط جغرافیایی:

دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: تاریخ تاسیس پناهگاه حیات وحش و تالاب بین المللی شیدور در تاریخ ۱۳۵۴/۵/۲۱ به عنوان پناهگاه حیات وحش و در تاریخ ۱۹۹۹/۱۲/۲۹ میلادی به عنوان تالاب بین المللی مصوب شده است. وسعت پناهگاه حیات وحش ۹۸ هکتار و وسعت تالاب بین المللی ۸۷۰ هکتار می باشد و در ۱۵۰۰ متری شرق جزیره لاوان واقع شده است.
این جزیره غیر مسکونی است و هیچگونه فعالیت انسانی در آن مشاهده نمی گردد. ساختار بیشتر سواحل این جزیره صخره ای بوده به گونه ای که ضلع جنوبی، غربی و بخشهای بیشتر ضلع شمالی را سواحلی به صورت صخره ای در برگرفته است. به طور کلی می توان گفت جزیره ای مسطح (حداکثر ارتفاع ۶ متر) و توده ای مرجانی می باشد که با خاک شنی – رسی پوشیده شده است.
چشمه یا آب سطحی در این جزیره وجود ندارد. میزان بارندگی بسیار کم و دمای آن در تابستان بطور متوسط ۴۰ درجه سانتی گراد می باشد. در طول ساحل جنوبی، غربی و شمال غربی جزیره صخره هایی با ارتفاع ۲ متر ظاهر شده است. در گوشه جنوب شرقی آن، صخره ها به شکل توده های در هم فرو رفته ای از تخته سنگ ها، حتی در شرایط مد نیز دیده می شود. سایر نواحی ساحلی به صورت نوار ماسه ای باریکی است که تا شمال شرقی جزیره به شکل دماغه ای بلند امتداد می یابد.

تجهیزات و امکانات حفاظتی در منطقه موجود نمی باشد و این منطقه توسط اداره حفاظت محیط زیست بندر لنگه مدیریت می شود. این تالاب با توجه به دور بودن جزیره از ساحل و مسکونی نبودن آن دارای کاربری خاصی نمی باشد و اهمیت ویژه آن شرایط خاص و منحصر به فرد آن جهت جوجه آوری پرندگان و تولید مثل لاک پشتان دریایی بوده که به همین منظور از آن به عنوان بهشت پرندگان یاد می شود.

پوشش گیاهی:

پوشش گیاهی جزیره از چند گونه پایای درختچه ای- بوته ای تجاوز نمی کند. جوامع گیاهی ویژه تپه های شنی به طور پراکنده دیده می شود. گونه های غالب شامل لیسیوم، سودا، آتریپلکس و گونه های سیپروس، ارودیوم و نستورا از دیگر گونه های علفی جزیره به شمار می روند. چمن شور پاگربه ای، گل جالیزی، نوعی ارمک، آفتاب پرست ساحلی، زدوک، بارهنگ، چوچ (درخت مسواک)، پیر گیاه و گل ماهور شرقی دیگر گونه های گیاهی این جزیره کوچک می باشند.

گونه های شاخص جانوری:

پرندگان: انواع پرستوهای دریایی شامل پرستوی دریایی گونه سفید، پرستو دریایی کاکلی کوچک، پرستو دریایی کاکلی بزرگ، پرستو دریایی پشت تیره، پرستو دریایی تیره و پرستو دریایی معمولی جمعیت اصلی پرندگان جزیره را تشکیل می دهند. این پرستوها هر ساله مقارن با اردیبهشت ماه وارد جزیره شده و پس از تخم گذاری و جوجه آوری اواخر مرداد ماه جزیره را ترک می کنند.
از دیگر گونه های جوجه آور در جزیره می توان به اگرت ساحلی اشاره کرد، که بخش کوچکی از جزیره را به خود اختصاص داده و می توان آن را در هر دو شکل سفید و خاکستر تیره در جزیره مشاهده نمود. حواصیل سبز و عقاب دریایی ماهیگیر از دیگر پرندگان این منطقه می باشند. به طور کلی تاکــــنون دراین جزیره ۱۰ گونه پرنده شناسایی شده است که به جز چکاوک کاکلی و سسک دم دراز، بقیه مهاجر هستند.

خزندگان: این جزیره همچنین یک زیستگاه مهم برای تخم ریزی لاک پشتهای دریای همانند لاک پشت منقار عقابی و لاک پشت سبز محسوب می شود. ازجانوران دیگر این جزیره می توان خزندگانی نظیر سوسمار دم دراز بیابانی، اسکینگ ایرانی، اسکینگ علفزار جنوبی و مار جعفری را نام برد.

آبزیان: این جزیره کوچک تنها آبسنگ مرجانی حفاظت شده ایران می باشد و در فهرست مهمترین آبسنگ های مرجانی اتحادیه بین المللی حفاظت و منابع طبیعی (IUCN) نیز ثبت شده است.
حداقل ۱۹ گونه مرجان از ۸ جنس و ۶ خانواده در حاشیه جزایر استان هرمزگان از جمله جزیره شیدور گزارش شده است. در جزیره شیدور پستانداران خشکزی تاکنون مشاهد نشده است، لیکن پستانداران دریایی دارای تنوع خوبی بوده و شامل برخی نهنگها و دلفین ها مانند نهنگ براید و … می باشند.

جاذبه های اکوتوریستی: آرامش زیستگاهی، بکر بودن و برخورداری از امنیت زیستی عامل اصلی مهاجرت پرندگان به این جزیره است. در زمان مهاجرت جزیره مملو از انواع پرستوهای دریایی و جوجه های آن است. پرواز دسته جمعی انواع پرستوها منظره ایی زیبا را در این جزیره کوچک به وجود می آورد. این چشم اندازهای بدیع و سواحل دنج مکان مناسبی برای طبیعت گردان و عکاسان می باشد. اما با توجه به شرایط جغرافیایی جزیره مذکور و دوری آن از ساحل استفاده توریستی چندانی نداشته و بیشترین توجه آن از سوی پرنده شناسان و پژوهشگران می باشد.

تعارضات و تهدیدات مهم منطقه:

• جمع آوری تخم پرندگان و لاکپشتان دریایی.
• آلودگی نفتی ناشی از مجاورت با جزیره لاوان و تردد شناورها.
• آلودگی ساحل درنتیجه بازگشت زباله های سرگردان درآب (بخصوص بطری های پلاستیکی ).
• برداشت غیر مجاز ماسه از ساحل.
• شکار لاکپشت ها جهت استفاده از گوشت آن ها.
• تخریب لانه ها.
• ماهیگیری غیر مجاز و اقداماتی که موجب تخریب مرجانها می شود.
• خشکسالی

تصاویر پناهگاه حیات وحش و تالاب بین المللی شیدور:

بازپس گیری اراضی حیات وحش لوندویل 143445 -۲۶ مهر ۱۳۹۱ 4 هکتار از زمین های پناهگاه حیات وحش لوندویل آستارا از متصرفان پس گرفته شد. رئیس اداره حفاظت محیط زیست آستارا گفت: این زمین ها را 4 نفر بـصورت غیرقانونی تصرف کرده بودند. ساسان اکبری پور افزود: متصرفان زمین های پناهگاه حیات وحش لوندویل آستارا حصار کشی کرده بودند. پناهگاه حیات وحش لوندویل950 هکتار وسعت دارد و سالانه پذیرای تعداد زیادی پرندگان مهاجر است.